Paraszat Wajiszlach

4 Jaakow wysłał przed sobą aniołów do swojego brata Esawa, do ziemi Seir, na pola Edomu. 5 I przykazał im mówiąc: Powiedzcie do mojego pana, Esawa: ‘Tak powiedział twój sługa Jaakow: mieszkałem z Lawanem i przebywałem tam aż dotąd. 6 Mam woły, osły, owce, służących i służące i posyłam, żeby powiedzieć [o tym] mojemu panu i aby znaleźć przychylność w jego oczach’. 7 Wrócili posłańcy do Jaakowa mówiąc: Przybyliśmy do twojego brata, do Esawa, a i on idzie ci naprzeciw i jest z nim czterystu mężczyzn. 8 Jaakow bardzo się przeraził i zmartwił. Rozdzielił [więc] ludzi, którzy byli z nim, i owce, i bydło, i wielbłądy – na dwa obozy. 9 I powiedział: Jeśli Esaw przyjdzie do jednego obozu i uderzy na niego, to ten obóz, który zostanie – ocaleje. 10 Powiedział Jaakow: Bóg mojego ojca Awrahama i Bóg mojego ojca Jicchaka – Bóg, powiedział do mnie: ‘Wróć do twojej ziemi i do miejsca twoich krewnych, a będę czynił dobro dla ciebie’. 11 Jestem umniejszony z powodu całej dobroci i całej prawdy, których udzieliłeś Twojemu słudze, bo [jedynie] z laską przeszedłem ten Jordan, a teraz mam dwa obozy. 12 Wybaw mnie, proszę, z rąk mojego brata, z rąk Esawa, bo boję się go, aby nie przyszedł i nie uderzył na mnie, [na] matki i dzieci. 13 A Ty powiedziałeś: ‘Na pewno będę czynił dla ciebie dobro i uczynię twoje potomstwo jak piasek morski, którego nie można policzyć z powodu mnogości.’

14 I nocował tam tej nocy. I wziął z tego, czego się dorobił, dar dla swojego brata Esawa. 15 Dwieście kóz, dwadzieścia kozłów, dwieście owiec, dwadzieścia baranów. 16 Trzydzieści wielbłądzic karmiących młode, czterdzieści krów, dziesięć byków, dwadzieścia oślic i dziesięć osłów. 17 Każde stado dał swoim sługom oddzielnie i powiedział swoim sługom: Przejdźcie przede mną i zostawcie odstęp pomiędzy stadami. 18 I przykazał pierwszemu: Gdy spotka cię mój brat Esaw i zapyta cię: ‘Do kogo należysz, dokąd idziesz i do kogo należy to przed tobą?’ 19 – odpowiesz: ‘Do twojego sługi Jaakowa. [A] to jest dar wysłany dla mojego pana Esawa. I [Jaakow] jest za nami’. 20 I przykazał tak samo drugiemu i trzeciemu i tak samo wszystkim idącym za stadami, mówiąc: W ten sposób powiedzcie Esawowi, gdy go spotkacie. 21 I powiedzcie także: ‘Twój sługa Jaakow jest za nami’. [Jaakow] pomyślał: Zjednam go darem idącym przede mną, a potem zobaczę jego twarz, może mi wybaczy. 22 Wysłał dar przed sobą, a sam zanocował tej nocy w obozie. 23 [Ale] wstał tej nocy i wziął swoje dwie żony, i swoje dwie służące, i jedenastu synów, i przeszedł przez bród rzeki Jabok. 24 Wziął ich, przeprawił ich przez rzekę, i przeprawił to, co posiadał.

25 Jaakow pozostał sam i mocował się z nim ktoś obcy aż do nastania świtu. 26 [Gdy obcy] widział, że go nie pokona, uderzył go w staw biodrowy i zwichnął staw biodrowy Jaakowa, gdy się z nim zmagał. 27 I [obcy] powiedział: Puść mnie, bo już świta. Odpowiedział: Nie puszczę, jeśli mnie nie pobłogosławisz! 28 Powiedział do niego: Jakie jest twoje imię? Odpowiedział: Jaakow. 29 I powiedział [obcy]: Nie będziesz już miał na imię Jaakow, lecz Jisrael, bo walczyłeś z Boskością i z ludźmi – i przemogłeś. 30 A Jaakow zapytał: Powiedz mi, proszę, twoje imię. Powiedział: Dlaczego pytasz właśnie o moje imię? I [obcy] pobłogosławił tam [Jaakowa]. 31 Jaakow nazwał to miejsce Peni El, bo [powiedział]: Widziałem Boskość twarzą w twarz, a moje życie ocalało. 32 I wstało dla niego słońce, kiedy przechodził [przez] Penuel, ale utykał z powodu biodra. 33 Dlatego synowie Jisraela nie jedzą nerwu kulszowego, który jest w stawie biodrowym, aż do tego dnia, bo [obcy] uderzył w staw biodrowy Jaakowa, w nerw kulszowy.

33

1 Jaakow podniósł wzrok i zobaczył, że nadchodzi Esaw, a z nim czterystu ludzi. Rozdzielił dzieci pomiędzy Leę, Rachel i dwie służące. 2 Ustawił służące i ich dzieci najpierw, Leę i jej dzieci z nimi, a Rachel i Josefa za nimi. 3 On [sam] przeszedł przed nimi i pokłonił się do ziemi siedem razy, aż zbliżył się do swojego brata. 4 Wybiegł mu Esaw naprzeciw i objął go, rzucił mu się na szyję; pocałował go i zapłakali. 5 Podniósł wzrok i zobaczył kobiety i dzieci i zapytał: Kim oni są dla ciebie? Odpowiedział: Dziećmi, którymi Bóg łaskawie obdarował twojego sługę. 6 Zbliżyły się służące i ich dzieci i pokłoniły się. 7 I zbliżyła się też Lea i jej dzieci i pokłonili się; a potem zbliżył się Josef i Rachel – i pokłonili się. 8 [Esaw] powiedział: Co zamierzałeś [posyłając] cały ten obóz, który spotkałem? Odpowiedział: [To] aby znaleźć przychylność w oczach mojego pana. 9 Powiedział Esaw: Mam mnóstwo. Mój bracie, niech to, co twoje, zostanie twoje. 10 A Jaakow powiedział: Nie! Proszę, jeśli znalazłem przychylność w twoich oczach, weź mój dar ode mnie, dlatego że ujrzałem twoją twarz, a to jest jak ujrzenie oblicza Boskości, i okazałeś mi życzliwość. 11 Weź ten mój dar, który został ci przyniesiony, bo Bóg mnie łaskawie obdarzył i mam wszystko. [Jaakow] nalegał na niego, więc [Esaw] wziął. 12 I [Esaw] powiedział: Ruszajmy i chodźmy, ja pójdę obok ciebie. 13 Ale powiedział do niego: Mój pan wie, że dzieci są delikatne, a owce i bydło karmiące. Za [wszystko] to jestem odpowiedzialny. Popędzi się je jeden dzień i powymiera całe stado. 14 Proszę, niech mój pan przejdzie przed swoim sługą, a ja poprowadzę [ich] powoli, według tempa prac, które wykonuję, i według możliwości dzieci, aż przyjdę do mojego pana do Seir. 15 [Więc] Esaw powiedział: Pozwól, że pozostawię z tobą [kogoś] z ludzi, którzy są ze mną. I odpowiedział: Po co to? Niech tylko znajdę przychylność w oczach mojego pana. 16 I Esaw zawrócił tego dnia swoją drogą do Seir. 17 Jaakow wyruszył do Sukot i zbudował sobie dom, a dla swoich stad zrobił schronienia, dlatego nadał temu miejscu nazwę Sukot [Schronienia]. 18 Jaakow przybył bezpiecznie do miasta Szechem, które jest w ziemi Kanaan; przybył z Padan Aram i rozłożył obóz przed miastem. 19 Kupił za sto kesit część pola, na którym rozbił swój namiot, od synów Chamora, ojca Szechema. 20 Postawił tam ołtarz i nazwał go ‘Bóg jest Bogiem Jisraela’.

34

1 Dina, córka Lei, którą [Lea] urodziła Jaakowowi, wyszła, żeby odwiedzić ziemi; wziął ją, położył się z nią i posiadł ją [siłą]. 3 Przywiązał się do Diny, córki Jaakowa, i pokochał dziewczynę, i przemawiał do uczuć dziewczyny. 4 I powiedział Szechem do swojego ojca Chamora: Weź dla mnie tę dziewczynę na żonę. 5 A Jaakow usłyszał, że jego córkę Dinę uczynił nieczystą, [gdy] jego synowie byli z jego stadami na polu, i milczał aż do ich przyjścia. 6 Przyszedł Chamor, ojciec Szechema, do Jaakowa, żeby z nim porozmawiać. 7 I synowie Jaakowa przyszli z pola. Gdy ci mężczyźni usłyszeli [o tym], byli wstrząśnięci i zapłonęli wielkim gniewem, bo uczynił zniewagę Jisraelowi, kładąc się z córką Jaakowa. To niedopuszczalne! 8 Chamor rozmawiał z nimi, mówiąc: Mój syn, Szechem, głęboko pragnie waszej córki, dajcie mu ją, proszę, za żonę. 9 Żeńcie się z nami. Wasze córki dajcie nam i nasze córki weźcie sobie. 10 Zamieszkajcie z nami, a ziemia będzie przed wami. Osiądźcie i handlujcie na niej, i nabywajcie ją na własność. 11 I powiedział Szechem do jej ojca i do jej braci: Niech znajdę przychylność w waszych oczach, dam wam, cokolwiek mi powiecie. 12 [Możecie] mi zwielokrotnić ślubną zapłatę i dary, a dam tyle, ile mi powiecie, tylko dajcie mi tą dziewczynę za żonę. 13 Synowie Jaakowa podstępnie podpowiedzieli Szechemowi i jego ojcu Chamorowi w odpowiedzi, bo [Szechem] uczynił nieczystą Dinę, ich siostrę: 14 Nie możemy tak zrobić, by oddać naszą siostrę mężczyźnie, który nie jest obrzezany, bo jest to dla nas hańba. 15 Tylko pod tym [warunkiem] przystaniemy do was, jeśli będziecie jak my: obrzezując u siebie każdego mężczyznę. 16 I damy wam nasze córki, a wasze córki weźmiemy sobie, osiądziemy z wami i będziemy jednym narodem. 17 A jeśli nas nie posłuchacie, aby się obrzezać – weźmiemy naszą córkę i pójdziemy. 18 Ich warunki wydały się dobre Chamorowi i jego synowi Szechemowi. 19 I młodzieniec nie zwlekał ze zrobieniem tej rzeczy, bo pragnął córki Jaakowa, a był on najbardziej szanowany z całego domu swojego ojca. 20 Przyszli [więc] Chamor i jego syn Szechem do bramy swojego miasta i rozmawiali z mieszkańcami swojego miasta, mówiąc: 21 Ci ludzie są do nas pokojowo nastawieni, osiądą w ziemi i będą na niej handlować, a ziemia – patrzcie – jest wystarczająco rozległa dla nich; ich córki weźmiemy dla nas na żony, a nasze córki damy im. 22 Ale pod tym [warunkiem] przystaną ci ludzie do nas, aby osiąść z nami i być jednym narodem, że jeśli obrzezamy u nas wszystkich mężczyzn, tak jak oni są obrzezani. 23 Ich stada i to, co posiadają, całe ich bydło – czy to nie będzie nasze? Tylko przystańmy do nich, a osiądą z nami. 24 I zgodzili się z Chamorem i jego synem Szechemem wszyscy, którzy wychodzili przez bramę miasta [Chamora]. Obrzezali każdego mężczyznę, każdego, kto przechodził bramą jego miasta.

25 I stało się [to] na trzeci dzień, gdy byli w bólach. Dwóch synów Jaakowa, Szimon i Lewi, bracia Diny, wzięli każdy swój miecz, weszli pewnie do miasta i pozabijali wszystkich mężczyzn. 26 I Chamora, i jego syna Szechema zabili mieczem i zabrali Dinę z domu Szechema, i wyszli. 27 Synowie Jaakowa przyszli do zabitych i złupili miasto, które zhańbiło ich siostrę. 28 Zabrali ich owce i bydło, i osły i to, co w mieście, i to, co na polu. 29 Cały ich majątek i ich dzieci, i ich kobiety – uprowadzili i złupili, tak jak wszystko, co było w domu. 30 I powiedział Jaakow do Szimona i Lewiego: Wpędziliście mnie w kłopoty, zniesławiając mnie u mieszkańców tej ziemi, u Kanaanitów i u Peryzytów; my jesteśmy nieliczni, a oni zbiorą się przeciwko mnie, pobiją mnie i będę zniszczony – ja i mój dom. 31 I powiedzieli: Czy wolno im było potraktować naszą siostrę jak nierządnicę?

35

1 Powiedział Bóg do Jaakowa: Wstań, pójdź w górę do Bet El, osiądź tam i zrób tam ołtarz dla Boga, który ci się ukazał, gdy uciekałeś przed twoim bratem Esawem. 2 Jaakow powiedział do swojej rodziny i do wszystkich, którzy byli z nim: Usuńcie bałwochwalcze przedmioty, które są pomiędzy wami, oczyśćcie się i zmieńcie ubrania. 3 Wstańmy i chodźmy do Bet El. Zrobię tam ołtarz dla Boga, który odpowiedział mi w czasie mojej niedoli i był ze mną w drodze, którą szedłem. 4 Oddali Jaakowowi wszystkie bałwochwalcze przedmioty, które posiadali, i kolczyki, które mieli w uszach, a Jaakow zakopał je pod dębem, koło Szechem. 5 I wyruszyli, a strach Boży był w miastach dookoła i nie ścigano synów Jaakowa. 6 Przybył Jaakow do Luz, które jest w ziemi Kanaan, to jest do Bet El, on i wszyscy ludzie, którzy byli z nim. 7 Zbudował tam ołtarz i nadał temu miejscu nazwę ‘Bóg Bet El’, bo tam, gdy uciekał przed swoim bratem, objawił mu się Bóg. 8 I umarła Dewora, niańka Riwki; pochowano ją poniżej Bet El, pod dębem, i nadał mu nazwę ‘Alon Bachut’ [Dąb Płaczu].

9 Objawił się Bóg Jaakowowi ponownie, gdy szedł z Padan Aram, i pobłogosławił go. 10 I powiedział mu Bóg: Twoje imię jest Jaakow, nie będziesz już więcej nazywany [tylko] Jaakow, ale twoje imię będzie Jisrael. I nadał mu imię Jisrael. 11 I powiedział mu Bóg: Ja jestem Bóg Wszechmogący. Bądź płodny i rozmnażaj się; naród i zgromadzenie narodów będzie z ciebie i królowie wyjdą z twoich lędźwi. 12 Tę ziemię, którą dałem Awrahamowi i Jicchakowi, dam tobie. I twojemu potomstwu po tobie dam tę ziemię. 13 I wzniósł się sponad niego Bóg w miejscu, gdzie z nim rozmawiał. 14 Jaakow ustawił pomnik w miejscu, gdzie rozmawiał z Nim, pomnik kamienny. 15 Wylał na niego dar wylania i polał na niego oliwę. Miejsce, w którym rozmawiał z nim Bóg, Jaakow nazwał ‘Bet El’.

16 Wędrowali z Bet El i byli jeszcze w pewnej odległości od Efrat, gdy Rachel [zaczęła] rodzić i jej poród był trudny. 17 Gdy rodziła z trudem, powiedziała jej położna: Nie bój się, masz syna! 18 I było tak, że gdy wydawała ostatnie tchnienie, gdy umierała, nadał mu imię Ben Oni, ale ojciec nazwał go Binjamin. 19 I Rachel umarła, i została pochowana w Bet Lechem, w drodze do Efrat. 20 Jaakow ustawił macewę na jej grobie i jest to macewa grobu Rachel aż do dzisiaj.

21 Jisrael wędrował dalej i rozbił namiot poza Migdal Eder. 22 I zdarzyło się, gdy Jisrael mieszkał w tej ziemi, że Reuwen poszedł i zamienił posłanie Bilhy, młodszej żony swojego ojca, i usłyszał Jisrael

Synów Jaakowa było dwunastu. 23 Synowie Lei [to]: Reuwen, pierworodny Jaakowa, Szimon, Lewi, Jehuda, Jisachar i Zewulun. 24 Synowie Rachel [to] Josef i Binjamin. 25 Synowie Bilhy, służącej Rachel, [to] Dan i Naftali. 26 I synowie Zilpy, służącej Lei, [to] Gad i Aszer. To są synowie Jaakowa, którzy urodzili mu się w Padan Aram. 27 Jaakow poszedł do swojego ojca Jicchaka w Mamre, [do] Kiriat Arba, to jest do Hebronu, tam gdzie mieszkał Awraham i Jicchak. 28 I było lat Jicchaka sto i osiemdziesiąt. 29 Jicchak zakończył życie i umarł. Dołączył do swojego ludu, stary i syty życia. I pochowali go jego synowie Esaw i Jaakow.

36

1 To są potomkowie Esawa, [to jest] Edom. 2 Esaw wziął żony spośród córek kanaaneńskich, Adę, córkę Elona Chetyty i Oholibamę, córkę Ciwona Chiwity. 3 I Basmat, córkę Jiszmaela, siostrę Newajota. 4 Ada urodziła Esawowi Elifaza, a Basmat urodziła Reuela. 5 Oholibama urodziła Jeusza, Jalama i Koracha – to są synowie Esawa, którzy urodzili mu się w ziemi Kanaan. 6 Esaw wziął swoje żony, synów, córki i wszystkich członków swojego domu, swoje stada i całe swoje bydło i cały dobytek, który nabył w ziemi Kanaan i poszedł do [innej] ziemi z powodu swojego brata Jaakowa. 7 Bo ich majątki były zbyt wielkie, by osiedlili się razem, i ziemia, na której mieszkali, nie mogła ich utrzymać z powodu ich stad. 8 I Esaw osiadł na górze Seir; Esaw to jest Edom. 9 I to są pokolenia Esawa, ojca Edomu, na górze Seir. 10 To są imiona synów Esawa: Elifaz, syn Ady, żony Esawa; Reuel, syn Basemat, żony Esawa. 11 A synami Elifaza byli: Teman, Omar, Cefo, Gatam i Kenaz. 12 Timna była nałożnicą Elifaza, syna Esawa, i urodziła Elifazowi Amaleka; to są synowie Ady, żony Esawa. 13 To są synowie Reuela: Nachat, Zerach, Szama i Miza – to byli synowie Basmat, żony Esawa. 14 To byli synowie Oholibamy, córki Any, córki Ciwona, żony Esawa; urodziła Esawowi Jeusza, Jalama i Koracha.

15 To są wodzowie synów Esawa: synowie Elifaza, pierworodnego Esawa: wódz Taman, wódz Omar, wódz Cefo, wódz Kenaz. 16 Wódz Korach, wódz Gatam, wódz Amelek – to są wodzowie [od] Elifaza w ziemi Edom, to są potomkowie Ady. 17 To są synowie Reuela, syna Esawa: wódz Nachat, wódz Zerach, wódz Szama, wódz Miza – to są wodzowie [od] Reuela w ziemi Edom – to są potomkowie Basemat, żony Esawa. 18 To są synowie Oholibamy, żony Esawa: wódz Jeusz, wódz Jalam, wódz Korach – to są wodzowie [od] Oholibamy, córki Any, żony Esawa. 19 To są synowie Esawa i to są ich wodzowie. To jest Edom. 20 To są synowie Seira Choryty, mieszkańcy tej ziemi: Lotan, Szowel, Ciwon, Ana, 21 Diszon, Ecer i Diszan – to są wodzowie Chorytów, synów Seira, w ziemi Edom. 22 Synami Lotana byli: Chori i Haman, a siostrą Lotana była Timna. 23 To są synowie Szowala: Alwan, Manachat i Ewal, Szefo i Onam. 24 To są synowie Ciwona: Weaja i Ana – to ten Ana, który odkrył [jak hodować] muły na pustyni, gdy pasł osły dla swojego ojca Ciwona. 25 To są dzieci Any: Diszon i Oholibama (córka Any). 26 To są synowie Diszana: Chemdan, Eszban, Jitran i Cheran. 27 To są synowie Ecera: Bilhan, Zaawan i Akan. 28 To są synowie Diszana: Uc i Aran. 29 To są wodzowie Chorytów: wódz Lotan, wódz Szowal, wódz Ciwon, wódz Ana. 30 Wódz Diszon, wódz Ecer, wódz Diszan – to są wodzowie Chorytów, według ich przywódców w ziemi Seir.

31 A to są królowie, którzy panowali w ziemi Edom, zanim rozpoczęło się panowanie król nad Synami Jisraela. 32 Panował w Edomie Bela, syn Beora, a jego miasto nazywało się Dinhawa. 33 Umarł Bala i panował w jego miejsce Jowaw, syn Zeracha z Bocra. 34 Umarł Jowaw i panował w jego miejsce Chuszam z ziemi Temanitów. 35 Umarł Chuszam i panował w jego miejsce Hadad, syn Bedada, który pobił Midianitów na polu Moabu, a jego miasto nazywało się Awit. 36 Umarł Hadad i panował w jego miejsce Samla z Masreka. 37 Umarł Samla i panował w jego miejsce Szaul z Rechowot Hanahar. 38 Umarł Szaul i panował w jego miejsce Baal Chanan, syn Achbora. 39 Umarł Baal Chanan, syn Achbora, i panował w jego miejsce Hadar, jego miasto nazywało się Apo, a jego żona miała na imię Mehetawel, córka Matreda, córka Me Zahawa.

40 To są imiona wodzów Esawa, według ich rodzin, według ich ziem i według ich imion; wódz Timna, wódz Alwa, wódz Jetet. 41 Wódz Oholibama, wódz Ela, wódz Pinon. 42 Wódz Kenaz, wódz Teman, wódz Miwcar. 43 Wódz Magdiel, wódz Iram – to są wodzowie Edomu według ich siedzib, w ziemi, którą posiadali. Tak Esaw jest ojcem Edomu.