18 Poszedł do niego Jehuda i powiedział: Pozwól, mój panie, aby twój sługa przemówił osobiście do swojego pana i niech nie wybuchnie twój gniew na twojego sługę – bo jesteś jak faraon. 19 Mój pan zapytał swoich sług: ‘Czy macie ojca albo brata?’ 20 I odpowiedzieliśmy naszemu panu: ‘Mamy starego ojca i małego chłopca [urodzonego mu w] jego starości. Jego brat umarł i został tylko on ze swojej matki, a jego ojciec go kocha’. 21 Powiedziałeś [więc] swoim sługom: ‘Sprowadźcie go do mnie, abym go zobaczył’. 22 Powiedzieliśmy naszemu panu: ‘Młodzieniec nie może opuścić swojego ojca, [bo jeżeli] opuści swojego ojca, [to ten] umrze’. 23 Ale powiedziałeś do swoich sług: ‘Jeśli wasz najmłodszy brat nie przyjdzie z wami, to już więcej nie zobaczycie mojego oblicza’. 24 Przyszliśmy do twojego sługi, naszego ojca, i powiedzieliśmy mu słowa naszego pana. 25 A gdy nasz ojciec powiedział: ‘Wróćcie, kupcie dla nas trochę żywności’, 26 powiedzieliśmy [mu]: ‘Nie możemy zejść [do Egiptu]; zejdziemy [tylko], jeśli nasz najmłodszy brat będzie z nami, bo nie możemy zobaczyć oblicza tego człowieka, jeśli nasz najmłodszy brat nie będzie z nami’. 27 Twój sługa, nasz ojciec, powiedział do nas: ‘Wiecie, że dwóch urodziła mi moja żona, 28 jeden odszedł ode mnie i przypuszczam, że został rozszarpany; odtąd go nie widziałem. 29 [Jeśli] weźmiecie ode mnie także tego, przydarzy mu się nieszczęście i na starość sprowadzicie mnie w niedoli do grobu!’ 30 Jak teraz przyjdziemy do twojego sługi, naszego ojca, gdy młodzieńca nie będzie z nami? A jego dusza jest związana z jego duszą. 31 Stanie się tak, że gdy zobaczy, że nie ma młodzieńca – [to] umrze i twoi słudzy sprowadzą na starość twojego sługę, naszego ojca, w rozpaczy do grobu. 32 Bo twój sługa wziął przed swoim ojcem odpowiedzialność za młodzieńca, mówiąc: ‘Jeśli nie przyprowadzę go do ciebie, będę miał grzech wobec mojego ojca na zawsze’. 33 Proszę więc, [pozwól] niech zamiast młodzieńca twój sługa zostanie niewolnikiem mojego pana – a młodzieniec niech pójdzie ze swoimi braćmi. 34 Bo jak pójdę do mojego ojca, jeśli młodzieńca nie będzie ze mną? Obym nie widział zła, które spotka mojego ojca!
45
1 Josef nie mógł powstrzymać [swoich uczuć] w obecności wszystkich, którzy stali przed nim, i zawołał: Wyprowadźcie wszystkich ode mnie! I nikt nie został przy nim, gdy Josef dał się rozpoznać swoim braciom. 2 Zapłakał głośno, tak, że usłyszeli Egipcjanie. I usłyszał dom faraona. 3 Powiedział Josef do swoich braci: Ja jestem Josef. Czy mój ojciec jeszcze żyje? Ale jego bracia nie mogli odpowiedzieć, bo byli przerażeni. 4 Powiedział Josef do swoich braci: Zbliżcie się do mnie. I zbliżyli się. I powiedział: Ja jestem Josef, wasz brat. Ten, którego sprzedaliście do Egiptu. 5 Ale teraz nie smućcie się i nie obwiniajcie się, że mnie tutaj sprzedaliście, bo dla ratowania życia Bóg posłał mnie przed wami. 6 Głód panuje [już] dwa lata na ziemi, a będzie jeszcze pięć lat, gdy nie będzie ani orki, ani żniwa. 7 Bóg wysłał mnie przed wami, aby zapewnić wam przeżycie na ziemi i zachować was przy życiu, dla wielkiego ocalenia. 8 Tak więc to nie wy posłaliście mnie tutaj, ale Bóg. [On] uczynił mnie nauczycielem faraona, władcą całego domu i zarządcą całego kraju egipskiego. 9 Pośpieszcie się i pójdźcie do mojego ojca, i powiedzcie mu: ‘Tak powiedział twój syn Josef: Bóg uczynił mnie władcą całego Egiptu, przybądź do mnie i nie zatrzymuj się. 10 Zamieszkasz w ziemi Goszen i będziesz blisko mnie. Ty i twoi synowie i wnuki, owce i bydło, i wszystko, co masz. 11 Będę cię tam utrzymywał, abyś nie był zubożony ty, twój dom i wszystko, co masz, bo [będzie] jeszcze pięć lat głodu.’ 12 Wy i mój brat, Binjamin, widzieliście na własne oczy, że ja sam mówiłem do was. 13 Opowiedzcie mojemu ojcu o całej mojej chwale w Egipcie i o wszystkim, co widzieliście. Pośpieszcie się i sprowadźcie tutaj mojego ojca. 14 I rzucił się na szyję swojego brata Binjamina, i zapłakał. I Binjamin płakał na jego ramieniu. 15 Ucałował wszystkich swoich braci i płakał nad ich [ramionami], a potem bracia rozmawiali z nim. 16 Usłyszaon tę wieść w domu faraona i mówiono: ‘Przybyli bracia Josefa’. I było to dobrze przyjęte przez samego faraona i przez jego sługi. 17 Faraon powiedział do Josefa: Powiedz twoim braciom, żeby tak zrobili: Załadujcie wasze zwierzęta i idźcie do ziemi Kanaan. 18 Weźcie waszego ojca i wasze rodziny i przybądźcie do mnie, a dam wam to, co najlepsze w kraju egipskim, i będziecie jeść tłustość ziemi. 19 A ty masz przykazane, żebyście tak zrobili: weźcie sobie z kraju egipskiego wozy dla waszych dzieci i dla waszych żon, zabierzcie waszego ojca i przybywajcie. 20 Nie żałujcie waszych sprzętów, bo to, co najlepsze w całym kraju egipskim, będzie wasze. 21 Zrobili tak synowie Jisraela. Dał im Josef wozy, według słów faraona. I dał im zapasy na drogę. 22 Każdemu z braci dał ubrania na zmianę, a Binjaminowi dał trzysta sztuk srebra i pięć ubrań na zmianę. 23 Swojemu ojcu wysłał to: dziesięć osłów, obładowanych tym, co najlepsze z Egiptu, i dziesięć oślic, obładowanych zbożem, chlebem i pożywieniem dla swojego ojca na drogę. 24 Odesłał [Josef] swoich braci i poszli. I powiedział im: Nie spierajcie się po drodze. 25 Wyszli z Egiptu i przyszli do ziemi Kanaan, do Jaakowa, ich ojca. 26 I powiedzieli mu: Josef żyje! I zarządza całym krajem egipskim. Zamarło jego serce, bo nie mógł im uwierzyć. 27 [Ale gdy] powiedzieli mu wszystkie słowa Josefa, które do nich mówił i zobaczył wozy, które przysłał Josef, aby go zabrać, ożył duch ich ojca Jaakowa. 28 I powiedział Jisrael: [Co za] wielka [radość]! Mój syn Josef ciągle żyje. [Muszę] pójść i zobaczyć go, zanim umrę.
46
1 Wyruszył Jisrael z wszystkim, co miał. I przybyli do Beer Szewy. I zarżnął [zwierzęta] na ucztę dla Boga swojego ojca Jicchaka. 2 Przemówił Bóg do Jisraela w widzeniu nocą: Jaakowie, Jaakowie! Odpowiedział: Tak! 3 I [Bóg] powiedział: Ja jestem Bóg. Bóg twojego ojca, nie bój się zejść do Egiptu i Ja cię też wyprowadzę [stamtąd], a Josef położy rękę na twoje oczy. 5 Wyruszył Jaakow z Beer Szewy i synowie Jisraela powieźli swojego ojca, Jaakowa, i swoje dzieci, i swoje żony na wozach, które wysłał faraon, aby przywieźli [Jaakowa]. 6 Zabrali swoje stada i swoje majątki, które nabyli w ziemi Kanaan i przybyli do Egiptu. Jaakow i [razem] z nim całe jego potomstwo, 7 i jego synowie, i jego wnukowie, jego córki i jego wnuczki. Całe swoje potomstwo sprowadził ze sobą do Egiptu. 8 I to są imiona synów Jisraela, którzy przybyli do Egiptu. Jaakow i jego synowie: pierworodny Jaakowa – Reuwen. 9 Synowie Reuwena: Chanoch, Palu, Checron i Charmi. 10 Synowie Szimona: Jemuel, Jamin, Ohad, Jachin, Cocha i Szaul – syn Kanaanejki. 11 Synowie Lewiego: Gerszon, Kehat i Merari. 12 Synowie Jehudy: Er, Onan, Szela, Perec i Zerach. Er i Onan umarli w ziemi Kanaan. Synami Pereca byli: Checron i Chamul. 13 Synowie Jisachara: Tola, Puwa, Jow i Szimron. 14 Synowie Zewuluna: Sered, Elon i Jachlel. 15 To byli potomkowie Lei, których urodziła Jaakowowi w Padan Aram. [Urodziła także] Dinę, jego córkę. Wszystkich, synów i córek, było trzydzieści trzy osoby. 16 Synowie Gada: Cifjon, Chagi, Szuni, Ecbon, Eri, Arodi i Areli. 17 Synowie Aszera: Jimna, Jiszwa, Jiszwi, Beria i ich siostra Serach; a synowie Berii [to] Chewer i Malkiel. 18 To byli potomkowie Zilpy, którą dał Lawan swojej córce Lei, a [Zilpa] urodziła ich Jaakowowi. Szesnaście osób. 19 Synowie Rachel, żony Jaakowa: Josef i Binjamin. 20 A Josefowi urodzili się w ziemi egipskiej Menasze i Efrajim, urodziła mu [ich] Asnat, córka Poti Fera, kapłana On. 21 Synowie Binjamina: Bela, Becher, Aszbel, Gera, Naaman, Ehi, Rosz, Mupim, Chupim i Ard. 22 To byli potomkowie Rachel, którzy urodzili się Jaakowowi. Wszystkich osób było czternaście. 23 Synowie Dana: Chuszim. 24 Synowie Naftalego: Jachceel, Guni, Jecer i Szilem. 25 To byli potomkowie Bilhy, którą dał Lawan swojej córce Rachel, a [Bilha] urodziła ich Jaakowowi. Wszystkich osób było siedem. 26 Wszystkich osób idących z Jaakowem do Egiptu, jego bezpośrednich potomków, oprócz żon synów Jaakowa, wszystkich osób było sześćdziesiąt sześć. 27 Synów Josefa, którzy urodzili mu się w Egipcie, było dwóch. Wszystkich osób z rodziny Jaakowa, przybywających do Egiptu, było siedemdziesiąt. 28 [Jaakow] wysłał przed sobą Jehudę, do Josefa, do Goszen, aby przygotować [miejsce] przed [jego przybyciem]. I przybyli do ziemi Goszen. 29 Josef zaprzągł swój wóz i wyjechał naprzeciw swojego ojca Jisraela do Goszen; pokazał mu się, rzucił mu się na szyję i płakał bardzo na jego ramieniu. 30 I powiedział Jisrael do Josefa: Teraz [mogę] umrzeć, po tym, jak widziałem twoją twarz, [jak zobaczyłem], że jeszcze żyjesz. 31 Josef powiedział do swoich braci i do rodziny swojego ojca: Pójdę i powiem faraonowi: ‘Przybyli do mnie moi bracia i rodzina mojego ojca, którzy byli w ziemi Kanaan; 32 ci ludzie są pasterzami owiec, są hodowcami stad; przyprowadzili swoje owce i swoje bydło, i wszystko, co mieli’. 33 I [gdy] będzie tak, że faraon was wezwie i zapyta: ‘Czym się zajmujecie?’ 34 [musicie] odpowiedzieć: ‘Twoi słudzy, od młodości aż do teraz, są hodowcami stad. Tak my, jak i nasi ojcowie’. Po to, abyście mogli osiąść w ziemi Goszen, bo wszyscy pasterze owiec są obrzydliwością dla Egipcjan.
47
1 Josef poszedł i powiedział faraonowi: Mój ojciec i moi bracia przybyli z ziemi Kanaan, i ich trzody, i ich bydło, i wszystko, co mają. I właśnie są w ziemi Goszen. 2 Wybrał pięciu spośród swoich braci i postawił ich przed faraonem. 3 I powiedział faraon do jego braci: Czym się zajmujecie? Odpowiedzieli faraonowi: Twoi słudzy są pasterzami owiec, tak jak nasi ojcowie. 4 I powiedzieli faraonowi: Przyszliśmy zamieszkać w [tym] kraju, gdyż nie ma pastwisk dla trzody, którą mają twoi słudzy, bo w ziemi Kanaan panuje ciężki głód; więc pozwól, niech twoich słudzy osiądą w ziemi Goszen. 5 Powiedział faraon do Josefa: [Skoro] twój ojciec i twoi bracia przybyli do ciebie, 6 ziemia egipska jest przed tobą; osadź swojego ojca i swoich braci w najlepszej [części] kraju, niech osiądą w ziemi Goszen, a jeśli wiesz, że są wśród nich zdolni ludzie, wyznacz ich na nadzorców moich stad. 7 Przyprowadził Josef swojego ojca Jaakowa i przedstawił go faraonowi. I Jaakow pobłogosławił faraona. 8 Powiedział faraon do Jaakowa: Ile jest lat twojego życia? 9 I odpowiedział Jaakow faraonowi: Jest sto trzydzieści lat mojego wędrowania. Nieliczne i ciężkie było lata mojego życia i nie osiągnęły [liczby] lat życia moich ojców podczas ich wędrowania. 10 Jaakow pobłogosławił faraona i wyszedł sprzed obecności faraona. 11 Josef osiedlił swojego ojca i swoich braci i dał im posiadłość w ziemi egipskiej, z tego, co najlepsze w okolicy Rameses, tak jak rozkazał faraon. 12 Josef utrzymywał swojego ojca i swoich braci, i cały dom swojego ojca, [dając] jedzenie aż do najmłodszego z ich dzieci. 13 Nie było jedzenia w całej ziemi, bo głód się bardzo nasilił i zmarniała ziemia egipska i ziemia Kanaan z powodu głodu. 14 Josef zebrał [w zamian] za jedzenie, które nabywali, wszystkie pieniądze, które znajdowały się w ziemi egipskiej i w ziemi Kanaan. Te pieniądze Josef dostarczył do domu faraona. 15 Wyczerpały się pieniądze w ziemi egipskiej i w ziemi Kanaan i przyszli wszyscy Egipcjanie do Josefa, mówiąc: Daj nam chleba! Dlaczego mamy umierać przed tobą? Dlatego, że zabrakło pieniędzy? 16 I powiedział Josef: Przyprowadźcie wasze stada, to dam wam [jedzenie] za wasze stada, jeśli zabrakło pieniędzy. 17 Przyprowadzili swoje stada do Josefa i dał im Josef żywność [w zamian] za ich konie i za stada owiec, i za stada bydła, i za osły. I zaopatrywał ich w jedzenie, [w zamian] za wszystkie ich stada podczas tego roku. 18 Skończył się ten rok; przyszli do niego na następny rok i powiedzieli mu: Nie będziemy ukrywać przed naszym panem, że gdy wyczerpały się pieniądze, a stada bydła są u mojego pana, nie zostało [nam] dla naszego pana nic, tylko nasze ciała i nasza ziemia. 19 Dlaczego mamy umierać na twoich oczach, tak my, jak i nasza ziemia? Kup nas i naszą ziemię za chleb. I my, i nasza ziemia będziemy niewolnikami faraona. Wydaj ziarno, a będziemy żyli i nie poumieramy. A i ziemia nie będzie opustoszała. 20 Josef nabył całą ziemię egipską dla faraona, bo Egipcjanie posprzedawali, każdy swoje pole, gdyż tak ciężki był dla nich głód. I ziemia stała się [własnością] faraona. 21 [Josef] przeprowadził lud do miast, z [jednego] końca granic Egiptu na [drugi] koniec. 22 Tylko ziemi kapłanów nie kupił, bo kapłani mieli przydzieloną [żywność] od faraona i jedli swój przydział, który dał im faraon, dlatego nie sprzedali swoich ziem. 23 Powiedział Josef do ludu: Właśnie nabyłem dzisiaj was i wasze ziemie dla faraona, a to jest ziarno dla was. Obsiejcie ziemię. 24 A gdy będą plony, dacie piątą [część] faraonowi, a cztery części będą dla was na obsianie pola i na jedzenie, dla was i dla tych, którzy są w waszych domach, i na wykarmienie waszych dzieci. 25 I powiedzieli: Ocaliłeś nam życie, obyśmy znaleźli przychylność w oczach naszego pana i będziemy sługami faraona. 26 I ustanowił to Josef jako prawo, aż do tego dnia w ziemi egipskiej, że dla faraona jest piąta [część]. Tylko ziemia kapłanów nie należała do faraona. 27 A Jisrael zamieszkał w ziemi egipskiej, w ziemi Goszen. Nabyli w niej posiadłość i byli płodni, i bardzo się mnożyli.