Paraszat Wajece

10 Jaakow opuścił Beer Szewę i poszedł do Charanu. 11 I napotkał miejsce; zanocował tam, bo zaszło słońce. Wziął kamienie z tego miejsca i ułożył wokół głowy, i położył się na tym miejscu. 12 I miał widzenie we śnie, że [była] ustawiona na ziemi drabina, której szczyt sięgał nieba, i aniołowie Boga wchodzi i schodzili po niej. 13 A Bóg stanął ponad nimi i powiedział: Ja jestem Bóg twojego ojca Awrahama i Bóg Jicchaka. Ziemię, na której leżysz, dam tobie i twojemu potomstwu. 14 A potomstwo będzie jak proch ziemi i rozprzestrzenisz się na zachód, na wschód, na północ i na południe, i wszystkie rodziny ziemi będą błogosławione przez ciebie i przez twoje potomstwo. 15 Ja jestem z tobą i będę cię strzegł wszędzie, dokąd pójdziesz, i sprowadzę cię do tej ziemi, bo nie opuszczę cię, aż uczynię to, o czym ci powiedziałem. 16 Obudził się Jaakow ze snu i powiedział: Naprawdę Bóg jest na tym miejscu, a ja nie wiedziałem. 17 Przestraszył się i powiedział: Jak przerażające jest to miejsce! To nic innego, tylko miejsce Boga i brama nieba! 18 Wstał Jaakow wcześnie rano i wziął ten kamień, który ułożył wokół głowy, i postawił go [jako] pomnik, i wylał oliwę na jego wierzchołek. 19 I nadał temu miejscu nazwę Bet El, chociaż początkowo miasto nazywało się Luz. 20 Jaakow złożył ślub mówiąc: Jeśli Bóg będzie ze mną i będzie mnie strzegł w tej drodze, którą idę i da mi chleb do jedzenia i ubranie do noszenia, 21 i wrócę w pokoju do domu mojego ojca, i Bóg będzie mi Bogiem, 22 to ten kamień, który ustawiłem [jako] pomnik, będzie domem Boga i ze wszystkiego, co mi dasz, oddzielę dla ciebie dziesięcinę.

29

1 Wyruszył Jaakow i poszedł do ziemi ludzi Wschodu. 2 I zobaczył studnię na polu. Leżały tam obok trzy stada owiec, bo z tej studni pojono stada; a na otworze studni był wielki kamień. 3 [Gdy] zebrały się tam wszystkie stada, odsuwano ten kamień znad otworu studni, pojono owce i kładziono kamień z powrotem na otwór studni, na jego miejsce. 4 I powiedział do nich Jaakow: Bracia moi! Skąd jesteście? Odpowiedzieli: Jesteśmy z Charanu. 5 Zapytał ich: Czy znacie Lawana, syna Nachora? Odpowiedzieli: Znamy. 6 Zapytał ich: Czy dobrze mu się wiedzie? Odpowiedzieli: Dobrze. Właśnie jego córka Rachel idzie z owcami. 7 I powiedział: Przecież jeszcze jest dzień. To nie jest czas zabierania stad, napójcie owce i idźcie paść. 8 Odpowiedzieli: Nie możemy, aż zbiorą się wszystkie stada. [Wtedy] odtacza się kamień znad otworu studni i poimy owce. 9 Jeszcze rozmawiał z nimi, gdy nadeszła Rachel z owcami jej ojca, bo była pasterką. 10 I stało się, gdy Jaakow zobaczył Rachel, córkę Lawana, brata jego matki, i owce Lawana, brata jego matki, podszedł Jaakow i odtoczył kamień znad otworu studni i napoił owce Lawana, brata swojej matki. 11 Pocałował Jaakow Rachel i głośno zapłakał. 12 I powiedział Jaakow Racheli, że jest krewnym jej ojca i że jest synem Riwki. I pobiegła, i powiedział swojemu ojcu. 13 I było tak, że gdy Lawan usłyszał tę wiadomość [o] Jaakowie, synu swojej siostry – pobiegł mu naprzeciw, objął bo i ucałował go, i wprowadził go do swojego domu. I [Jaakow] opowiedział Lawanowi wszystko, co się wydarzyło. 14 Powiedział mu Lawan: Rzeczywiście jesteś z mojej kości i z mojego ciała! I [Jaakow] został z nim przez miesiąc. 15 Powiedział Lawan do Jaakowa: Czy dlatego, że jesteś moim krewnym, masz pracować dla mnie za darmo? Powiedz mi, jakiej chcesz zapłaty? 16 A Lawan miał dwie córki – starszą imieniem Lea i młodszą imieniem Rachel. 17 Oczy Lei były łzawiące, Rachel była pięknej postawy i pięknego wyglądu. 18 Jaakow pokochał Rachel. I powiedział: Będę dla ciebie pracował przez siedem lat za twoją młodszą córkę, Rachel. 19 I powiedział Lawan: Lepiej, abym dał ją tobie niż abym dał ją innemu mężczyźnie; zostań ze mną. 20 Pracował Jaakow za Rachel siedem lat, a wydawały mu się jak kilka dni, z powodu jego miłości do niej. 21 I powiedział Jaakow do Lawana: Daj mi moją [obiecaną] żonę, bo wypełniły się dni, a poślubię ją. 22 Lawan zebrał wszystkich miejscowych ludzi i wyprawili ucztę. 23 [Ale] wieczorem stało się tak, że wziął swoją córkę Leę i zaprowadził ją do niego. I Jaakow przyszedł do niej. 24 Swoją służącą Zilpę Lawan dał swojej córce Lei [jako] służącą. 25 Nastał ranek – [i okazało się, że to] Lea! I powiedział [Jaakow] do Lawana: Co mi uczyniłeś? Czy nie za Rachel pracowałem u ciebie? Dlaczego mnie oszukałeś? 26 A Lawan powiedział: Nie robi się tak u nas, by wydać młodszą przed starszą. 27 Skończ [ślubny] tydzień [dla] tej, a dam ci też i tamtą, za pracę, którą będziesz wykonywał dla mnie przez następnych siedem lat. 28 I Jaakow tak zrobił. Skończył [z] nią [ślubny] tydzień i [Lawan] dał mu swoją córkę Rachel za żonę. 29 I dał Lawan swojej córce Rachel, swoją służącą Bilhę, jako służącą dla niej. 30 [Jaakow] przyszedł także do Rachel. A kochał Rachel bardziej niż Leę. I pracował dla niego jeszcze siedem następnych lat. 31 Bóg zobaczył, że Lea jest niekochana, i otworzył jej łono, a Rachel [pozostawała] niepłodna. 32 Lea zaszła w ciążę i urodziła syna, i nadała mu imię Reuwen, bo powiedziała: Bóg zobaczył [raa] moją niedolę i teraz mój mąż mnie pokocha. 33 Ponownie zaszła w ciążę i urodziła syna, i powiedziała: Bo Bóg usłyszał [szama], że jestem niekochana i dał mi także tego [syna]. I nadała mu imię Szimon. 34 I ponownie zaszła w ciążę, i urodziła syna, i powiedziała: Teraz, tym razem, mój mąż przywiąże się [jilawe] do mnie, bo urodziłam mu trzech synów; dlatego nadał mu imię Lewi. 35 I ponownie zaszła w ciążę, i urodziła syna, i powiedziała: Teraz będę dziękować Bogu [ode]; dlatego nadała mu imię Jehuda. I przestała rodzić.

30

1 A Rachel widziała, że nie rodzi Jaakowowi, i zazdrościła Rachel swojej siostrze. Powiedziała do Jaakowa: Daj mi dzieci, jeśli nie – to jestem martwa. 2 Jaakow wybuchnął gniewem na Rachel i powiedział: Czy ja jestem zamiast Boga, który powstrzymał owoc twojego łona? 3 Powiedziała [więc]: To jest moja służąca Bilha, przyjdź do niej. Urodzi na moich kolanach i ja też będę miała syna dzięki niej. 4 Dała mu Bilhę, swoją służącą, jako żonę i Jaakow przyszedł do niej. 5 Bilha zaszła w ciążę i urodziła Jaakowowi syna. 6 I Rachel powiedziała: [danani] Osądził mnie Bóg i usłyszał też mój głos, i dał mi syna. Dlatego nadała mu imię Dan. 7 I ponownie Bilha, służąca Racheli, zaszła w ciążę i urodziła Jaakowowi drugiego syna. 8 A Rachel powiedziała: Boskie zapasy [naftule] stoczyłam z moją siostą i wygrałam. I nadała mu imię Naftali. 9 Gdy Lea zobaczyła, że przestała rodzić, wzięła Zilpę, swoją służącą, i dała ją Jaakowowi jako żonę. 10 Zilpa, służąca Lei, urodziła Jaakowowi syna. 11 A Lea powiedziała: Przyszło powodzenie [gad]! I nadała mu imię Gad. 12 Zilpa, służąca Lei, urodziła drugiego syna Jaakowowi. 13 I Lea powiedziała: Na moje szczęście, bo kobiety będą uważały mnie za szczęśliwą [iszruni]. I nadała mu imię Aszer. 14 Poszedł Reuwen w dniach żniw pszenicy i znalazł na polu mandragorę i przyniósł ją swojej matce Lei. I powiedziała Rachel do Lei: Daj mi, proszę, mandragorę twojego syna. 15 Powiedziała jej: Czy mało ci, że zabrałaś mojego męża, i [chcesz] zabrać także mandragorę mojego syna? [Więc] Rachel powiedziała: No to niech położy się z tobą tej nocy za mandragorę twojego syna. 16 Przyszedł Jaakow z pola wieczorem, a Lea wyszła mu naprzeciw i powiedziała: Przyjdź do mnie, bo najęłam cię za mandragorę mojego syna. Położył się [więc] z nią tamtej nocy. 17 I Bóg wysłuchał Lei – zaszła w ciążę i urodziła Jaakowowi piątego syna. 18 A Lea powiedziała: Dał mi Bóg nagrodę [sechari] za to, że dałam mojemu mężowi służącą. I nadała mu imię Jisachar. 19 I ponownie Lea zaszła w ciążę, i urodziła Jaakowowi szóstego syna. 20 I powiedziała Lea: Obdarzył mnie [zewadani] Bóg dobrym darem, tym razem mój mąż zamieszka ze mną na stałe, bo urodziłam mu sześciu synów. I nadała mu imię Zewulun. 21 A potem urodziła córkę i nadała jej imię Dina. 22 I pomyślał Bóg o Racheli, i wysłuchał jej. Otworzył Bóg jej łono, 23 zaszła w ciążę, urodziła syna i powiedziała: Usunął Bóg moje upokorzenie. 24 I nadała mu imię Josef, mówiąc: Oby Bóg dodał mi [josef] następnego syna. 25 I stało się tak, że gdy Rachel urodziła Josefa, Jaakow powiedział do Lawana: Daj mi odejść, abym poszedł do mojego miejsca, do mojego kraju. 26 Daj mi moje żony i moje dzieci, za które ci służyłem, i pójdę, bo znasz służbę, jaką dla ciebie wykonywałem. 27 A Lawan powiedział do niego: Może znalazłbym przychylność w twoich oczach, [bo] odkryłem, że Bóg błogosławił mi przez ciebie. 28 Wyznacz mi swoją zapłatę, a dam ci ją. 29 I powiedział [Jaakow] do niego: Wiesz, co dla ciebie robiłem i jak miały się twoje stada ze mną. 30 Bo niewiele miałeś przed moim [przyjściem], a rozmnożyło się w wiele. I Bóg błogosławił cię z mojego powodu. A kiedy ja zrobię też [coś] dla mojego domu? 31 I powiedział: Co mam ci dać? Jaakow odpowiedział: Nie dawaj mi niczego, tylko zrób dla mnie taką rzecz: znów będę pasł i strzegł twoich stad. 32 Obejdę dzisiaj całe twoje stado, odłączając stamtąd każde jagnię nakrapiane i łaciate i każde jagnię brązowe spośród owiec i łaciate i nakrapiane pośród kóz – to będzie moja zapłata. 33 I w przyszłości, gdy przyjdzie do mojej wypłaty – zaświadczy [to] o mojej uczciwości wobec ciebie. Każde, które nie będzie u mnie nakrapiane i łaciate wśród kóz i brązowe wśród owiec, [zostanie uznane] za ukradzione. 34 I powiedział Lawan: Zgoda! Niech będzie tak, jak mówisz. 35 Usunął tego dnia kozły pręgowane i łaciate i wszystkie kozy nakrapiane i łaciate, wszystkie, które miały białe [miejsca] i wszystkie brązowe spośród owiec i dał swoim synom. 36 I ustalił odległość trzech dni [drogi] pomiędzy sobą a Jaakowem i Jaakow pasł resztę stada Lawana. 37 Jaakow wziął sobie świeże gałązki topoli, migdałowca i platanu; obłupał z nich [korę], odsłaniając biel na gałązkach. 38 Gałązki, które obrał, ustawił naprzeciw stad, przy korytach i przy poidłach z wodą, gdzie stada przychodzą pić. I parzyły się, gdy przychodziły pić. 39 Parzyły się stada przed gałązkami i rodziły [się] owce pręgowane, nakrapiane i łaciate. 40 Jaakow oddzielał owce i ustawiał stada przed [owcami] pręgowanymi i wszystkimi brązowymi w stadach Lawana. I oddzielił stada dla siebie, i nie przyłączał ich do stada Lawana. 41 I podczas każdego parzenia się silnych owiec Jaakow kładł [gałązki] w korytach tak, by owce je widziały i parzyły się przed gałązkami. 42 Ale przed słabymi nie kładł, [więc] słabe były Lawana, a silne Jaakowa. 43 I wzbogacił się [Jaakow] ogromnie, miał wiele stad, służące i służących, wielbłądy i osły.

31

1 [Ale Jaakow] usłyszał, jak synowie Lawana mówili: ‘Jaakow wziął wszystko, co należało do naszego ojca, i z tego, co było naszego ojca, uczynił cały ten majątek’. 2 Zobaczył Jaakow oblicze Lawana – i ten [już] nie był dla niego taki, jak przedtem. 3 I powiedział Bóg do Jaakowa: Wracaj do ziemi twoich ojców, do miejsca twojego urodzenia. Ja będę z tobą. 4 Posłał Jaakow i wezwał Rachelę i Leę [na] pole, do swoich stad. 5 I powiedział im: Zobaczyłem oblicze waszego ojca. Nie jest [już] on dla mnie taki, jak przedtem, ale Bóg mojego ojca jest ze mną. 6 Wy wiecie, że z całej mojej siły służyłem waszemu ojcu. 7 Wasz ojciec oszukiwał mnie i zmieniał moją zapłatę dziesięć razy, ale Bóg nie dał mu mnie skrzywdzić. 8 Jeśli powiedział: ‘Nakrapiane będą twoją zapłatą’ – to całe stado rodziło nakrapiane, a jeśli powiedział: ‘Pręgowane będą twoją zapłatą’ – to całe stado rodziło pręgowane. 9 Wziął Bóg stado waszego ojca i dał mnie. 10 I w czasie parzenia się owiec było tak, że podniosłem oczy i zobaczyłem w widzeniu, że barany przychodzące do owiec [były] pręgowane, nakrapiane i cętkowane. 11 I powiedział do mnie anioł [w imieniu] Boga w widzeniu: ‘Jaakowie!’ I odpowiedziałem: ‘Tak!’ 12 I powiedział: ‘Podnieś, proszę, wzrok i zobacz, że wszystkie barany przychodzące do owiec [są] pręgowane, nakrapiane i cętkowane, bo widziałem wszystko to, co uczynił ci Lawan. 13 Ja jestem Bogiem z Bet El, tam, gdzie namaściłeś pomnik i gdzie złożyłeś mi ślub; teraz wyrusz, wyjdź z tego kraju i wróć do kraju twoich narodzin.’ 14 Odpowiedziały Rachel i Lea: Czy jeszcze mamy część i dziedzictwo w domu naszego ojca? 15 Czy nie jesteśmy uważane przez niego [za] obce, skoro nas sprzedał? I przejadł nasze pieniądze! 16 Więc całe bogactwo, które Bóg zabrał naszemu ojcu, należy do nas i do naszych dzieci. A teraz zrób wszystko, co powie ci Bóg!

17 Wstał Jaakow, wsadził dzieci i żony na wielbłądy. 18 Wyprowadził całe swoje stado i cały majątek, który zyskał, własne stado, które nabył w Padan Aram, aby pójść do swojego ojca Jicchaka, do ziemi Kanaan. 19 A Lawan poszedł strzyc swoje owce. A Rachel ukradła figurki [bożków], które należały do jej ojca. 20 Jaakow zwiódł Lawana Aramejczyka, nie mówiąc mu, że ucieka. 21 Uciekł ze wszystkim, co miał. Wyruszył i przekroczył rzekę, i zwrócił się w stronę wyżyny Gilead. 22 Powiedziano Lawanowi trzeciego dnia, że Jaakow uciekł. 23 Wziął [więc] swoich krewnych ze sobą i gonił za nim [przez] siedem dni drogi, i dopadł go przy wyżynie Gilead. 24 Ale Bóg przyszedł do Lawana Aramejczyka we śnie, w nocy, i powiedział mu: Strzeż się, żebyś nie rozmawiał z Jaakowem ani dobrze, ani źle.

25 I dogonił Lawan Jaakowa. Jaakow rozbił swój namiot na górze, a Lawan zatrzymał swoich krewnych na wyżynie Gilead. 26 I powiedział Lawan do Jaakowa: Co zrobiłeś? Zwiodłeś mnie i uprowadziłeś moje córki, jak jeńców wojennych! 27 Dlaczego skrycie uciekłeś i okradłeś mnie? I nic mi nie powiedziałeś. A odesłałbym cię z radością i z pieśniami, z bębnem i lirą! 28 I nie pozwoliłeś mi [nawet] ucałować moich wnuków i moich córek. Zrobiłeś bardzo nierozsądnie. 29 Jest w mojej mocy postąpić z wami źle, ale Bóg waszego ojca wczoraj w nocy powiedział do mnie: ‘Strzeż się, żebyś nie rozmawiał z Jaakowem ani dobrze, ani źle.’ 30 Odszedłeś zatem, bo bardzo tęskniłeś za domem swojego ojca, ale dlaczego ukradłeś moich bogów? 31 Odpowiedział Jaakow Lawanowi: Bałem się, bo pomyślałem, że jeszcze ukradniesz mi swoje córki. 32 [Ale] u kogo znajdziesz swoje bożki – ten nie będzie żył! Wobec naszych krewnych sprawdź, co jest u mnie i weź sobie! A Jaakow nie wiedział, że to Rachel je ukradła. 33 Poszedł Lawan do namiotu Jaakowa i do namiotu Lei, i do namiotu obu służących, ale nic nie znalazł. Wyszedł z namiotu Lei i poszedł do namiotu Rachel. 34 A Rachel wzięła figurki. Włożyła je do siodła wielbłądziego i usiadła na nich. Lawan przeszukał cały namiot, ale nie znalazł. 35 I powiedziała do swojego ojca: Nie bądź zagniewany, mój panie, że nie mogę wstać przed tobą, bo mam to, co zwykłe u kobiet. I szukał, i nie znalazł figurek. 36 Wybuchnął Jaakow gniewem i kłócił się z Lawanem. Zarzucił Jaakow Lawanowi: Jakie jest moje przestępstwo? Jaki jest mój grzech, że goniłeś tak gwałtownie za mną? 37 Przeszukałeś wszystkie moje rzeczy – [i] czy znalazłeś cokolwiek z rzeczy z twojego domu? Połóż to przed moimi krewnymi i twoimi krewnymi – i rozsądzą pomiędzy nami dwoma! 38 Tych dwadzieścia lat [byłem] z tobą. Twoje owce i twoje kozy nie roniły i nie zjadłem ani barana z twojej trzody. 39 Nigdy nie przyniosłem ci rozszarpanej [owcy], [ale] sam ponosiłem stratę, [bo] ode mnie jej żądałeś, czy [było] skradzione za dnia, czy w nocy. 40 Za dnia byłem zżerany przez upał, a w nocy przez mróz i odchodził sen od moich oczu. 41 Tych moich dwadzieścia lat w twoim domu – pracowałem dla ciebie czternaście lat za dwie twoje córki i sześć lat za twoją trzodę. I zmieniałeś moją zapłatę dziesięć razy. 42 Gdyby Bóg mojego ojca, Bóg Awrahama i [Ten, który jest] Bojaźnią Jicchaka nie był ze mną, to teraz odesłałbyś mnie z pustymi rękami. Moją niedolę i trud moich rąk widział Bóg i upomniał cię ostatniej nocy. 43 Odrzekł Lawan Jaakowowi: Córki są moimi córkami i dzieci są moimi dziećmi, i trzoda jest moją trzodą – i wszystko, co widzisz, jest moje. Ale dla moich córek… co mogę zrobić dzisiaj dla nich albo dla dzieci, które urodziły? 44 Więc teraz ja i ty zawrzyjmy ugodę. A [On] będzie świadkiem pomiędzy mną a tobą.

45 Wziął Jaakow kamień i ustawił go jako pomnik. 46 I powiedział Jaakow do swoich krewnych: Nazbierajcie kamieni. Wzięli kamienie i zrobili kopiec. I jedli tam, na kopcu. 47 I Lawan nazwał go Jegar Sahaduta, a Jaakow nazwał go Gal Ed. 48 Lawan powiedział: Ten kopiec jest świadkiem pomiędzy mną i tobą dzisiaj; dlatego nadał mu nazwę Gal Ed 49 i Micpa [Słup Strażniczy], bo powiedział: Niech Bóg strzeże [umowy] pomiędzy mną a tobą, gdy znikniemy sobie nawzajem z oczu. 50 Jeśli będziesz źle traktował moje córki i jeśli weźmiesz sobie [inne] żony oprócz moich córek – [chociaż] nie ma [tu] nikogo między nami, wiedz, że Bóg będzie świadkiem pomiędzy mną a tobą. 51 I powiedział Lawan do Jakowa: [To jest] ten kopiec i ten pomnik, które wzniosłem pomiędzy mną i tobą. 52 Świadkiem ten kopiec i świadkiem ten pomnik. Ani ja nie pójdę do ciebie za ten kopiec, ani ty nie pójdziesz do mnie za ten kopiec, ani za ten pomnik – w złych zamiarach. 53 Bóg Awrahama i bóg Nachora rozsądzi pomiędzy nami, bóg ich ojców. I Jaakow przysiągł na Bojaźń swojego ojca Jicchaka. 54 Zarżnął Jaakow na górze [zwierzę] na ucztę i wezwał swoich krewnych, by jedli chleb. Zjedli posiłek i przenocowali na górze.

32

1 I wstał Lawan wcześnie rano, ucałował swoje wnuki i swoje córki i pobłogosławił ich, i ruszył w powrotną drogę do swojego domu. 2 A Jaakow poszedł swoją drogą i napotkali go aniołowie Boga. 3 I powiedział Jaakow, gdy ich zobaczył: To jest obóz Boga. I nadał temu miejscu nazwę Machanajim [Dwa Obozy].