Paraszat SZOFTIM

¹⁸ Wyznacz sobie sędziów i strażników prawa dla każdego z twoich plemion i we wszystkich twoich miastach, które Bóg, twój Bóg, daje ci. [Wyznacz doświadczonych sędziów], żeby sądzili lud sądem sprawiedliwym. ¹⁹ Nie naginaj wyroku, nie bądź stronniczy i nie daj się przekupić, [nawet jeśli ktoś chce ci zapłacić, byś sądził wedle prawa], bo przekupstwo zaślepia oczy mądrych i wypacza słowa sprawiedliwych. ²⁰ Domagaj się sprawiedliwości, [szukając] sprawiedliwości [w sądach wysokiego szczebla, a z powodu tej zasługi] będziesz żył i posiadał ziemię, którą Bóg, twój Bóg, daje ci. ²¹ [Nigdy] nie zasadzisz dla siebie drzewa bałwochwalstwa. [Nie zasadzisz] żadnego drzewa [ani nie zbudujesz żadnego domu na górze świątynnej], blisko ołtarza Boga, twojego Boga, który uczynisz dla siebie. ²² Nie postawisz dla siebie pomnika [nawet z pojedynczego kamienia i nawet po to, żebyś na nim składał oddania], bo Bóg, twój Bóg, tego nienawidzi.

17

¹ Nie zarżniesz [na oddanie] dla Boga, twojego Boga, byka albo owcy [lub kozy], która ma cielesną wadę, ani [nie złożysz w oddaniu zwierzęcia, które było zarżnięte z] niewłaściwym oświadczeniem [zamiaru], bo jest to obrzydliwość dla Boga, twojego Boga. ² Jeżeli znajdziesz wśród siebie, w jednym ze swoich miast, które Bóg, twój Bóg, daje ci, mężczyznę lub kobietę, którzy uczynili to, co przed Bogiem, twoim Bogiem, jest złe i naruszyli Jego przymierze, ³ poszli i służyli bożkom narodów, i kłaniali się im albo słońcu, księżycowi lub jakimkolwiek możliwościom [konstelacji i planet] niebieskich, które nakazałem ci nie [czcić], ⁴ i doniosą ci o tym [świadkowie], wysłuchasz [sprawy] i przebadasz [ich] dokładnie, a jeśli ich wypowiedzi są zgodne i prawdziwe i ta obrzydliwość stała się w Jisraelu, ⁵ wyprowadzisz tego mężczyznę albo tę kobietę, którzy uczynili tę złą rzecz, poza bramy [miasta] i ukamienują ich, zadając im śmierć. ⁶ Skazanego na śmierć można uśmiercić, tylko jeśli świadectwo [przeciwko niemu złoży] para świadków albo trzech świadków. Nie poniesie śmierci przez świadectwo jednego świadka. ⁷ Ręce świadków podniosą się pierwsze przeciwko niemu, żeby go uśmiercić. Potem ręce całego ludu. I usuniesz zło spośród ciebie.

⁸ Jeżeli sprawa [podlegająca wyrokowi] prawa ominie [miejscowy sąd], czy [to dotycząca] różnicy pomiędzy krwią [czystą] a krwią [skażoną], czy orzeczenia [niewinności] lub orzeczenia [winy], czy [dotyczącą rozróżnienia] pomiędzy [czystą a skażoną] oznaką, [wywołując] sprzeczne opinie [pośród starszyzny] w twoim mieście, wtedy udasz się do [Świątyni], do miejsca, które Bóg, twój Bóg, wybierze. ⁹ I przyjdziesz do kohenów, [którzy pochodzą z plemienia] Lewitów, i do sędziów, którzy będą w tym czasie. Będziesz ich pytał, a oni oznajmią ci słowo prawa. ¹⁰ I musisz usłuchać ich słów, które ci oznajmią, z miejsca, które Bóg wybrał. Starannie wypełnij wszystko , o czym cię pouczą. ¹¹ [Oprócz tego] musisz przestrzegać Tory, tak jak cię pouczą, i kierować się prawami, które dla ciebie ustanowią. Nie zboczysz od tego, co ci przekazali, [nawet jeżeli ci powiedzą, że] prawe [to lewe], a lewe [to prawe]. ¹² Każdy człowiek [spośród Sanhedrynu], który sprzeciwi się i odmówi usłuchania kohena albo innego sędziego, który tam pełni służbę dla Boga, twojego Boga, [jako przywódca najwyższego sądu], ten człowiek musi umrzeć. I usuniesz zło spośród Jisraela. ¹³ [Poczekają do obchodu następnego święta pielgrzymiego z jego uśmierceniem], aby cały lud usłyszał i bał się, żeby już więcej rozmyślnie się nie sprzeciwiali. ¹⁴ Gdy przyjdziesz do ziemi, którą Bóg, twój Bóg, da tobie, posiądziesz ją i zamieszkasz w niej, i powiesz: Ustanowię nad sobą króla, jak wszystkie narody wokoło mnie, ¹⁵ ustanów nad sobą tylko takiego króla, którego Bóg, twój Bóg, wybierze. Król, którego ustanowisz nad sobą, musi być spośród twoich braci, [lecz nie może to być konwertyta]. Nie możesz ustanowić nad sobą cudzoziemca, który nie jest twoim bratem. ¹⁶ Jednak niech nie ma wielu koni dla siebie, [lecz tylko tyle, ile potrzebuje do swego rydwanu], żeby nie przywiódł ludu z powrotem do Micrajim, chcąc zdobyć więcej koni, bo Bóg powiedział wam: Już nigdy więcej nie powrócicie na tamtą drogę. ¹⁷ Niech nie gromadzi przy sobie wielu żon, aby jego serce nie odwróciło się [ku nim], także wiele srebra i złota niech nie gromadzi. ¹⁸ Gdy już zasiądzie na królewskim tronie, niech przepisze dla siebie dwa zwoje tej Tory, w obecności kohenów, synów Lewiego. ¹⁹ [Jeden zwój będzie złożony w jego skarbcu, a drugi] pozostanie z nim, i będzie go czytał przez wszystkie dni swojego życia, żeby się uczył bać się Boga, jego Boga, żeby starannie wypełniał wszystkie słowa tej Tory i jej bezwzględne nakazy. ²⁰ [A ma tak być], żeby jego serce nie wynosiło się nad jego braci i żeby nie zboczył [od choćby najmniejszego] przykazania, ani w prawo, ani w lewo, lecz by panował długi czas nad swoim królestwem, on i jego synowie spośród Jisraela.

18

¹ Koheni, [którzy są z plemienia] Lewiego, [i] całe plemię Lewiego, nie będą mieli żadnego udziału [w łupie wojennym] ani [żadnego] dziedzictwa [ziemi] razem z Jisraelem. [Dotyczy to] wszystkich [kohenów, którzy są z] plemienia Lewiego, [tak nadających się do służby w Świątyni, jak i tych, którzy się nie nadają. Kohen i Lewita] będą jedli z [oddań] ogniowych dla Boga, [a także wyznaczone dary i dziesięciny], które On przeznaczył dla nich. ² Lecz [kohen] nie będzie miał żadnego dziedzictwa [w ziemi] pośród swoich braci. [Dary, które] Bóg [przeznaczył dla niego, są] jego dziedzictwem, tak jak On powiedział [Aharonowi]. ³ A to będzie [przypadało] kohenom [według] prawa od ludu: z każdego byka albo owcy [lub kozy], które zostaną zarżnięte, kohen otrzyma przednią nogę, obie części dolnej szczęki [razem z językiem] i ostatnią komorę żołądka. ⁴ Dasz mu [wyznaczony dar, którym jest] pierwsza część [plonu] twojego zboża, wina i oliwy. Dasz mu pierwszą strzyżę twojej owcy. ⁵ Bo Bóg, twój Bóg, wybrał go spośród wszystkich plemion, żeby pełnił służbę w Imię Boga, on i jego synowie, na zawsze. ⁶ A jeżeli [kohen, z plemienia] Lewiego, z jednego z twoich miast w całym Jisraelu, gdzie przebywa, przyjdzie, kiedy tylko zechce, do miejsca, które Bóg wybrał, ⁷ to może służyć w Imię Boga, jego Boga, tak jak jego bracia, [koheni z plemienia] Lewiego, którzy stoją tam przed Bogiem. ⁸ Będzie jadł takie same części [z mięsa oddań świątecznych, jak inni], oprócz [oddania nieustannego (tamid), oddań dodatkowych (musaf) na Szabat i oddań dobrowolnych, do składania których koheni zostali podzieleni na straże, a prawa do uczestniczenia w nich były] sprzedane ich przodkom. ⁹ Gdy przyjdziesz do ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci, nie ucz się czynić obrzydliwości tych narodów, ¹⁰ żeby nie znalazł się nikt, kto swojego syna lub córkę przeprowadza [pomiędzy dwoma] ogniami [dla Molecha] ani wróżący przy pomocy różdżki, ani przepowiadający na podstawie czasu, ani wieszczący [na podstawie nietypowych zdarzeń], ani czarownik, ¹¹ ani używający do wróżb zwierząt, ani zwracający się [po przepowiednię] do nekromantów i szamanów, ani wypytujący zmarłych. ¹² Bo ktokolwiek czyni te rzeczy, jest obrzydliwością dla Boga i z powodu tych obrzydliwości Bóg, twój Bóg, wypędził te [narody] sprzed ciebie. ¹³ [Nie wypytuj o przyszłość, lecz] bądź doskonale [ufny i trwaj w bojaźni] przed Bogiem, twoim Bogiem, ¹⁴ gdyż te narody, które masz podbić, słuchają przepowiedni astrologów albo wróżących przy pomocy różdżki, jednak tobie Bóg, twój Bóg, nie dał takich rzeczy, [lecz prawdziwych proroków, a także Urim i Tumim]. ¹⁵ Bóg, twój Bóg, powoła ci proroka, [który będzie], jak ja, spośród ciebie i twoich braci. Macie mu być posłuszni. ¹⁶ [Przecież sam] domagałeś się tego od Boga, twojego Boga, na Chorewie, w dniu zgromadzenia, mówiąc: Nie mogę już więcej słuchać słowa Boga, mojego Boga, ani oglądać tego wielkiego ognia, żebym nie umarł. ¹⁷ Bóg powiedział do mnie: Słusznie powiedzieli. ¹⁸ Ustanowię dla nich proroka jak ty, spośród ich braci. Włożę Moje słowa [proroctwa] w jego usta i powie im wszystko, co mu nakażę. ¹⁹ A wtedy, jeżeli ktokolwiek nie posłucha Moich słów, którymi on przemówi w Moje Imię, ukarzę go [śmiercią z nieba]. ²⁰ Zaś prorok, który rozmyślnie wypowie w Moje Imię słowo, którego nie nakazałem mu powiedzieć, albo przemówi w imię bożków narodów – ten prorok musi umrzeć. ²¹ Jeżeli pomyślisz: Skąd będę wiedział, czy słowo zostało powiedziane przez Boga, [wiedz, że] ²² jeżeli prorok [twierdzi], iż przemawia w Imię Boga, a rzecz ta się nie stanie, i [pojmujesz, że] nigdy do niej nie dojdzie, wtedy jest o posłanie, którego nie wypowiedział Bóg. Prorok przemówił, umyślnie [chcąc cię oszukać]. Nie obawiaj się, [że zostaniesz ukarany, jeżeli spowodujesz jego śmierć].

19

¹ Gdy Bóg, twój Bóg, wytępi narody w ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci, żebyś ją posiadł, i zamieszkasz w ich miastach i domach, ² wydzielisz sobie trzy miasta w twojej ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci w posiadanie. ³ Przygotujesz [drogowskazy, żeby wskazywały] ci drogi [do tych miast], i [wybierzesz] trzy [miasta] równo oddalone [od siebie] na obszarze twojej ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci w dziedzictwo. Będą one [przygotowane] dla każdego [nieumyślnego] zabójcy, żeby tam uciekł. ⁴ A w tych przypadkach zabójca może tam uciec, aby przeżył: ten kto uderzy [śmiertelnym ciosem] swojego bliźniego nieumyślnie, a nie nienawidził go wcześniej, ⁵ albo jeżeli człowiek pójdzie ze swoim bliźnim do lasu, żeby rąbać drzewa, i jego ręka podniesie siekierę, żeby ściąć drzewo, i żelazo zsunie się z trzonka i ugodzi jego bliźniego, a on umrze, ten [zabójca] ucieknie do jednego z tych miast, aby przeżył. ⁶ [Drogowskazy nakazałem ci ustawić w widocznych miejscach i równych odstępach], żeby gdy mściciel krwi podąży za zabójcą będąc wzburzony, nie dogonił go, bo droga jest daleka, i nie uderzył go śmiertelnie. Bo [zabójca] nie nienawidził [ofiary] wcześniej i nie zasłużył [na ukaranie] śmiercią. ⁷ Dlatego ja nakazuję ci: Wydzielisz sobie trzy miasta. ⁸ Gdy Bóg, twój Bóg, rozszerzy twoje granice, tak jak obiecał twoim praojcom, i da ci całą ziemię, o której mówił twoim praojcom, że im ją da, ⁹ jeżeli będziesz przestrzegał starannie wszystkich tych przykazań, które ja nakazuję ci dzisiaj – kochać Boga, twojego Boga, i podążać stale Jego drogami – dodasz sobie jeszcze trzy miasta do tych poprzednich trzech, ¹⁰ żeby niewinna krew nie była przelana w twojej ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje tobie w dziedzictwo, [bo] byłbyś odpowiedzialny za krew. ¹¹ Jednak jeżeli człowiek nienawidzi swojego bliźniego i dybie na niego, i uczyni coś, żeby go zranić śmiertelnie, a [ofiara] umrze, wtedy [zabójca] ucieknie do jednego z tych miast, ¹² starszyzna tego miasta wyśle [strażników prawa] i zabiorą go stamtąd, i przekażą go mścicielowi krwi, i umrze. ¹³ Nie ulitują się nad nim. Bo jeśli usuniesz z Jisraela [tego, kto przelewa] niewinną krew, będzie ci dobrze. ¹⁴ Nie przesuniesz [oznaczeń] granicy twojego sąsiada, ustawionych przez pierwszych osadników w twojej odziedziczonej [własności], którą odziedziczysz w ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci w posiadanie. ¹⁵ Pojedynczy świadek nie może oskarżyć innego człowieka o żadne przewinienie, [za które człowiek mógłby dostać baty albo zostać skazany na śmierć], ani o żadnego rodzaju oszustwo, ani o żaden grzech, którym zawinił. Oskarżenie musi zostać potwierdzone przez zeznanie [przynajmniej[ dwóch albo trzech [niezależnych] świadków. ¹⁶ [Tak masz uczynić]: Jeżeli dwóch nieuczciwych świadków usiłuje obwinić człowieka, [który świadczył w sądzie], i twierdzą, że nie był obecny, [gdy wydarzyła się rzecz, o której świadczy], ¹⁷ wówczas obaj mężczyźni staną przed Bogiem, przed kohenami i sędziami, którzy będą w tym czasie, razem z tymi, którzy mają spór. ¹⁸ Sędziowie przesłuchają dokładnie [obu świadków] i jeżeli [zostanie udowodnione], że świadek jest świadkiem fałszywym, który świadczył fałszywie przeciw swojemu bratu, ¹⁹ to uczynisz mu tak samo, jak on [podstępnie] zamierzał uczynić swojemu bratu. I usuniesz zło spośród siebie. ²⁰ [Sąd ogłosi orzeczenie publicznie, aby] pozostali usłyszeli, [co się stało], i bali się, i już nigdy nie uczynili tej złej rzeczy pośród ciebie. ²¹ Nie ulituj się [nad fałszywym świadkiem. Zapłaci swoim] życiem za [próbę odebrania] życia – [odszkodowanie wartości] oka za [fałszywe świadectwo o] oku, [odszkodowanie wartości] zęba za [fałszywe świadectwo o] zębie, [odszkodowanie wartości] ręki za [fałszywe świadectwo o] ręce, [odszkodowanie wartości] nogi za [fałszywe świadectwo o] nodze.

20

¹ Gdy wyruszysz na wojnę przeciwko twoim wrogom i zobaczysz konie i rydwany, lud, [który wydaje się] liczniejszy od ciebie, nie bój się ich. Bo słowo Boga, twojego Boga, który cię wywiódł z ziemi Micrajim, jest z tobą. ² Wtedy, gdy [wyszedłeś ze swojej ziemi] i gdy zbliżać się będzie walka, [specjalnie namaszczony na wojnę] kohen wystąpi i przemówi do ludu [w świętym języku hebrajskim]. ³ I powie do nich: Słuchaj, Jisraelu, dzisiaj zbliża się walka przeciwko waszym wrogom. Niech nie zadrży wasze serce [na odgłos ich koni]. Nie bójcie się ich, [gdy uderzają w swoje tarcze]. Nie wpadajcie w popłoch, [gdy zabrzmią ich trąby] i nie bądźcie przerażeni, [gdy usłyszycie okrzyki]. ⁴ Bo [słowo] Boga, twojego Boga, idzie z wami, aby walczyć za was przeciwko waszym wrogom, żeby cię wyratować. ⁵ Wtedy przemówią do ludu strażnicy prawa: Czy jest człowiek, który zbudował nowy dom i jeszcze w nim nie zamieszkał [i nie przybił na nim mezuzy]? Niech idzie z powrotem do swojego domu, aby nie zginął na wojnie, bo inny człowiek by w nim zamieszkał. ⁶ Czy jest człowiek, który zasadził winnicę, a [jej owoce jeszcze] nie zostały wkupione [w czwartym roku jej wzrastania]? Niech idzie z powrotem do swojego domu, aby nie zginął na wojnie, bo inny człowiek by ją wykupił. ⁷ Czy jest człowiek, który zaręczył się z kobietą, ale nie wziął jej jeszcze [do swojego domu jako żony]? Niech idzie z powrotem do swojego domu, aby nie zginął na wojnie, bo inny mężczyzna by ją wziął. ⁸ Strażnicy prawa oznajmią im jeszcze: Czy jest człowiek bojaźliwy albo mający tchórzliwe serce? Niech idzie z powrotem do swojego domu, żeby nie uczynił serc jego braci tchórzliwymi jak jego własne. ⁹ Gdy strażnicy prawa skończą przemawiać do ludu, wyznaczą dowódców nadzorujących wojsko na czele [oddziałów i na końcu] ludu, [zapewniając w ten sposób, że nikt nie ucieknie]. ¹⁰ Gdy zbliżysz się do miasta, żeby walczyć przeciw niemu, [nawet jeśli możesz je pokonać, najpierw musisz] zaproponować mu pokój. ¹¹ I stanie się, że jeżeli odpowie ci pokojem i otworzy [swoje bramy] przed tobą, wtedy cały lud, który w nim się znajduje, złoży ci daninę i będzie ci służyć. ¹² Lecz jeżeli nie zawrze pokoju z tobą [i powstanie do] walki przeciwko tobie, będziesz je oblegał, ¹³ a Bóg, twój Bóg, wyda je w twoje ręce. Zabijesz wszystkich ich mężczyzn mieczem. ¹⁴ Ale kobiety możesz sobie wziąć, dzieci, bydło i wszystko, co jest w mieście, i cały łup. Zjesz z łupu, który Bóg, twój Bóg, daje ci. ¹⁵ Tak uczynisz wszystkim miastom, bardzo oddalonym od ciebie, które nie są miastami tych [tutejszych] narodów. ¹⁶ Ale w miastach tych [tutejszych] narodów, które Bóg, twój Bóg, daje ci w dziedzictwo, żadnej duszy nie pozostawisz przy życiu. ¹⁷ Bo całkowicie masz ich zetrzeć – Chitytów, Emorytów, Kenaanitów, Peryzytów, Chiwitów, Jewusytów, tak jak Bóg, twój Bóg, nakazał ci, ¹⁸ aby was nie nauczyli czynić wszystkich ich obrzydliwości, które czynili dla swoich bożków, żebyście nie zgrzeszyli przeciw Bogu, waszemu Bogu. ¹⁹ Jeżeli będziesz oblegał miasto wiele dni, stanąwszy do walki przeciwko niemu – [jeżeli nie jest to konieczne] do jego zdobycia, nie niszcz ich drzew podnosząc na nie siekierę. Możesz z nich jeść, a nie wolno ci ich ścinać. Bo czy drzewa pola jest człowiekiem, żebyś wystąpił przeciwko niemu podczas oblężenia? ²⁰ Ale drzewo, o którym wiesz, że nie jest drzewem owocowym, możesz zniszczyć, ściąć je i budować machiny oblężnicze przeciw miastu, które walczy z tobą, aż je zdobędziesz.

21

¹ Gdy w ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci w posiadanie, znajdziesz zabitego, leżącego na polu, i nie jest wiadomo, kto go zabił, ² twoja starszyzna i twoi sędziowie wyjdą [z Wielkiego Sanhedrynu, który jest przy Świątyni], i wymierzą [odległość od] miejsca, [gdzie leży] zabity, do miast wokół. ³ I stanie się, że z miasta, które jest najbliżej do zabitego, starszyzna tego miasta weźmie jałówkę, która nie była wykorzystywana do pracy, która nie ciągnęła w jarzmie. ⁴ Starszyzna tego miasta przyprowadzi jałówkę do łożyska dawnego potoku, [do miejsca] które odtąd nigdy już nie będzie orane ani obsiewane, i tam, w łożysku, złamią jałówce kark. ⁵ Koheni, synowie Lewiego, zbliżą się, bo Bóg, twój Bóg, wybrał ich, aby Mu służyli, aby błogosławili w Imię Boga i orzekali o każdym sporze i o każdej oznace [caraatu]. ⁶ Cała starszyzna tego miasta, które jest najbliżej zabitego, umyje swoje ręce nad jałówką, której kark został złamany w łożysku potoku. ⁷ Oznajmią mówiąc: Nasze ręce nie [uczyniły niczego, co bezpośrednio przyczyniło się do] przelania tej krwi, ani nasze oczy nie widziały [tej zbrodni]. ⁸ [Koheni powiedzą]: Daj się przebłagać twojemu ludowi, Jisraelowi, który wykupiłeś, Boże, nie składaj [odpowiedzialności za] niewinną krew na twój lud, Jisraela. Ta krew będzie im wybaczona. ⁹ [Jeżeli później morderca zostanie znaleziony, ma zostać stracony]. Usuniesz [rozlewanie] niewinnej krwi spośród ciebie i uczynisz to, co przed Bogiem jest prawe.