Paraszat MISZPATIM

21

¹ I to [też] są prawa, które przedłożysz przed nimi. ² Jeżeli nabędziesz niewolnika hebrajskiego, będzie pracował sześć lat, a w siódmym [roku] odejdzie na wolność za darmo. ³ Jeśli przyszedł bez żony, odejdzie sam, jeśli jest żonaty – jego żona odejdzie z nim. ⁴ Jeśli jego właściciel da mu żonę i [ta] urodzi mu synów lub córki – kobieta i jej dzieci będą [należały] do właściciela, a [niewolnik] odejdzie sam. ⁵ A jeśli niewolnik oświadczy: ‘Pokochałem mojego właściciela i moją żonę, i moje dzieci, nie odejdę na wolność’ – ⁶ jego właściciel przyprowadzi go do sędziów. Podprowadzi go do drzwi lub odrzwi i jego właściciel przebije mu ucho szydłem. I będzie jego niewolnikiem na zawsze. ⁷ Jeśli mężczyzna sprzeda swoją córkę na służącą, to ona nie odejdzie tak, jak odchodzi niewolnik. ⁸ Jeśli nie spodoba się swojemu właścicielowi, który ją sobie przeznaczył [na żonę], to [przyczyni się do] jej wykupienia. Nie ma prawa sprzedać jej obcym, bo zdradziłby ją. ⁹ Jeśli przeznaczył ją dla swojego syna, postąpi z nią według prawa młodych kobiet. ¹⁰ Jeśli weźmie sobie inną, to nie umniejszy tej [pierwszej] jedzenia, ubrania i stosunków małżeńskich. ¹¹ Jeśli nie zastosuje wobec niej któregoś z tych trzech sposobów uwolnienia, to [dziewczyna] odejdzie bez wykupienia się i bez zapłaty. ¹² Kto uderzy człowieka [tak, że ten] umrze, musi ponieść śmierć. ¹³ Ale jeśli nie czyhał [na niego], lecz Bóg sprawił, że tak się stało, to wyznaczę ci miejsce, do którego ucieknie [zabójca]. ¹⁴ Jeśli ktoś zamierzał zabić podstępnie swojego bliźniego, to [nawet] od Mojego ołtarza zabierzesz go na śmierć. ¹⁶ Kto porwie człowieka i sprzeda go, a wyjdzie na jaw, że [porwany] był w jego rękach – musi ponieść śmierć. ¹⁷ Kto przeklina swojego ojca lub swoją matkę, musi ponieść śmierć. ¹⁸ Jeśli [dwóch] ludzi będzie się sprzeczać i jeden uderzy drugiego kamieniem albo pięścią, ale [ten] nie umrze, lecz [będzie zmuszony] położyć się do łóżka, ¹⁹ [to] gdy wstanie i wyjdzie na zewnątrz o własnych siłach – ten, który uderzył, będzie uniewinniony. Zapłaci mu tylko za stracony czas i zapewni mu [całkowite] leczenie. ²⁰ Jeśli ktoś uderzy kijem swojego niewolnika albo swoją służącą i [uderzony] umrze podczas bicia – musi być pomszczony. ²¹ Ale jeśli przeżyje dzień lub dwa, nie będzie pomszczony, bo jest jego własnością. ²² Jeśli mężczyźni będą się bić i któryś [z nich] uderzy [przypadkiem] ciężarną kobietę, tak że poroni, a nie będzie nieszczęścia [śmierci kobiety], ma być ukarany według tego, co wyznaczy mąż kobiety, i zapłaci według [orzeczenia] sędziów. ²³ A jeśli będzie nieszczęście [śmierci kobiety], to zapłaci odszkodowanie za życie. ²⁴ [Odszkodowanie wartości] oka za [stratę] oka, [odszkodowanie wartości] zęba za [stratę] zęba, [odszkodowanie wartości ręki] za [stratę] ręki, [odszkodowanie wartości] nogi za [stratę] nogi. ²⁵ Odszkodowanie za poparzenie, odszkodowanie za ranę, odszkodowanie za siniec. ²⁶ Jeśli ktoś uderzy swojego niewolnika w oko albo swoją służącą w oko i oślepi je – odeśle go na wolność [jako odszkodowanie] za jego oko. ²⁷ A jeśli wybije ząb niewolnika albo ząb służącej – odeśle go na wolność, [jako odszkodowanie] za jego ząb.

²⁸ Jeśli byk pobodzie mężczyznę lub kobietę [tak, że pobodzony] umrze – byk ma być ukamienowany i jego mięso nie będzie jedzone, a właściciel byka jest uniewinniony. ²⁹ Ale jeśli jest to byk atakujący, który bódł już wcześniej i ostrzeżono [o tym] jego właściciela, a ten go nie pilnował i [byk] zabił mężczyznę lub kobietę – byk będzie ukamienowany i jego właściciel też poniesie śmierć. ³⁰ Jeśli odszkodowanie będzie za niego nałożone, to zapłaci wykupienie za swoje życie, cokolwiek będzie mu wyznaczone. ³¹ Także gdy [byk] pobodzie chłopca lub dziewczynę – uczyni się z nim według tego prawa. ³² Jeśli byk pobodzie niewolnika lub służącą – właścicielowi [niewolnika lub służącej] będzie dane trzydzieści srebrnych szekli, a byk będzie ukamienowany. ³³ I jeśli ktoś otworzy dół lub jeśli ktoś wykopie dół i nie przykryje go i wpadnie w niego byk lub osioł, ³⁴ to właściciel dołu zapłaci pieniądze właścicielowi [zwierzęcia], a martwe zwierzę będzie [dla] właściciela zwierzęcia. ³⁵ Jeśli czyjś byk pobodzie byka należącego do kogoś innego i [ubodzony] zdechnie, to sprzedadzą żywego byka i podzielą pieniądze za niego. I [wartość] zabitego też podzielą. ³⁶ Ale jeśli było wiadomo, że jest to byk atakujący, który bódł już wcześniej, i jego właściciel nie pilnował go, to zapłaci [odszkodowanie] za byka, [pomniejszone o wartość martwego zwierzęcia] i martwe zwierzę będzie [dla] poszkodowanego. ³⁷ Gdy ktoś ukradnie byka lub owcę i zarżnie lub sprzeda – zapłaci pięć [sztuk] bydła za byka, a cztery owce za owcę.

22

¹ Jeśli [ktoś] przyłapie włamującego się złodzieja i uderzy go, i zabije, to nie ponosi winy za rozlew krwi. ² Ale jeśli było dla niego jasne, że złodziej nie miał zamiaru go zabić, to jeśli zabije złodzieja, ponosi winę za rozlew krwi. [Przyłapany złodziej] musi zapłacić, jeśli nie ma [czym], ma być sprzedany [w niewolę] za swoją kradzież. ³ Jeśli zostanie znaleziony w jego rękach żywy łup, czy to byk, czy osioł, czy owca, to zapłaci podwójnie. ⁴ Jeśli ktoś wypasa na polu kogoś innego, to zapłaci z najlepszej części swojego pola i z najlepszej części swojej winnicy. ⁵ Jeśli rozprzestrzeni się ogień i zajmie ciernie, pochłonie stóg lub zboże stojące na polu albo pole, to ten, kto rozpalił ogień, ma zapłacić. ⁶ Jeśli ktoś da bliźniemu pieniądze lub naczynia do pilnowania i zostaną skradzione z domu tego człowieka, to jeśli złodziej zostanie znaleziony, zapłaci podwójnie. ⁷ Jeśli złodziej nie zostanie znaleziony, właściciel domu będzie przyprowadzony przed sędziów, [by udowodnić], że nie sprzeniewierzył własności bliźniego. ⁸ W każdym przypadku nieuczciwości, czy to dotyczącej byka, osła, owcy czy ubrania, czy jakiejkolwiek innej straconej rzeczy, o której [świadek] powie ‘to jest [przedmiot sporu]’, sprawa ich obu będzie przyniesiona do sędziów. Ten, kogo sąd uzna za winnego, zapłaci podwójnie swojemu bliźniemu. ⁹ Gdy ktoś da drugiemu osła lub byka, lub owcę czy jakiekolwiek zwierzę do pilnowania, a [ono] padnie lub zostanie okaleczone, lub uprowadzone, a nikt tego nie widział, ¹⁰ to przysięga [na Imię] Boga będzie [rozstrzygała] pomiędzy nimi obydwoma, że [pilnujący] nie sprzeniewierzył własności bliźniego, właściciel [zwierzęcia] ja przyjmie, a [tamten] nie zapłaci. ¹¹ Jednak jeśli ukradziono mu [zwierzę], to zapłaci właścicielowi. ¹² A jeśli było rozszarpane, to przyprowadzi świadka i nie zapłaci za rozszarpane [zwierzę]. ¹³ Jeśli ktoś pożyczy od kogoś [przedmiot lub zwierzę] i zostanie [to] zniszczone lub padnie, ale nie było przy tym właściciela, to [pożyczający] ma zapłacić. ¹⁴ Jeśli właściciel był przy tym, to [pożyczający] nie zapłaci. Jeśli ktoś wynajmował [zwierzę], to strata jest pokryta z dochodu właściciela za wynajęcie zwierzęcia. ¹⁵ Jeśli mężczyzna uwiedzie dziewicę, która nie była zaręczona, to musi ją sobie wziąć za żonę za pełną opłatą ślubną. ¹⁶ Jeśli jej ojciec odmówi dania mu jej, to odważy [ojcu] srebro według opłaty [ślubnej] za dziewicę. ¹⁷ Nie pozwolisz żyć czarownicy [ani czarownikowi]. ¹⁸ Każdy, kto obcuje ze zwierzęciem – musi ponieść śmierć [przez ukamienowanie]. ¹⁹ Kto zarzyna na ucztę bożkom, a nie wyłącznie dla Boga – musi ponieść śmierć. ²⁰ Nie upokarzaj i nie uciskaj konwertyty, bo byliście przybyszami w ziemi egipskiej. ²¹ Nie krzywdź żadnej wdowy ani sieroty. ²² Jeśli będziesz jego [lub ją] krzywdził, to gdy będzie do Mnie żarliwie wołał – na pewno wysłucham jego wołania. ²³ Mój gniew zapłonie i zabiję was mieczem, i wasze żony będą wdowami, a wasze dzieci sierotami.

²⁴ Gdy będziesz pożyczał pieniądze [komuś z] Mojego ludu, biednemu, który żyje pośród ciebie, nie bądź dla niego jak lichwiarz, nie nakładaj na niego odsetek. ²⁵ [Nawet] jeśli weźmiesz w zastaw płaszcz twojego bliźniego, zwróć mu go [na cały dzień], do zachodu słońca. ²⁶ [I zwróć mu nocne ubranie przed wieczorem], bo jest to jego jedyne okrycie, to jest ubranie na jego ciało. Pod czym się położy? Będzie wołał do Mnie i wysłucham [go], bo jestem miłosierny. ²⁷ Nie przeklinaj sędziów i nie złorzecz przywódcy w twoim ludzie. ²⁸ Nie opóźniaj [darów] z twoich dojrzałych plonów ani [darów] z płynów [dla kohenów]. Dasz Mi pierworodnego z twoich synów. ²⁹ Tak samo uczynisz z twoim bykiem i z twoją owcą. Przez siedem dni [zwierzę] będzie ze swoją matką, a ósmego dnia przekażesz Mi je. ³⁰ Bądźcie dla Mnie ludźmi świętymi. [Dlatego] nie jedzcie mięsa [zwierzęcia] rozszarpanego w polu – wyrzućcie je dla psa.

23

¹ Nie przyjmuj kłamliwej wieści. Nie współdziałaj ze złym człowiekiem, aby być dla niego przekupionym świadkiem. ² Nie przyłączaj się do większości w złym. Nie głosuj w sporze, skłaniają się ku [opinii] większości, by nagiąć wyrok, ³ ani nie popieraj biednego w sporze. ⁴ Jeśli spotkasz błąkającego się byka lub osła twojego wroga – musisz mu go zwrócić. ⁵ Jeśli zobaczysz, że osioł człowieka, którego nienawidzisz, ugina się pod ciężarem i [chciałbyś] powstrzymać się od pomagania mu – musisz mu pomóc [w rozładunku]. ⁶ Nie naginaj wyroku [na korzyść] zubożałego w jego sprawie. ⁷ Oddal się od wszelkiego kłamstwa. Nie zabijaj niewinnego i uniewinnionego, bo nie usprawiedliwię tego, kto jest [naprawdę] winny. ⁸ Nie bierz łapówki, bo łapówka zaślepia widzących i wypacza słowa sprawiedliwych. ⁹ Nie uciskaj konwertyty. Znacie uczucia konwertyty, bo byliście przybyszami w ziemi egipskiej. ¹⁰ Sześć lat będziesz obsiewał swoją ziemię i będziesz gromadził jej plon. ¹¹ A w siódmym roku zaniechaj pracy i powstrzymaj się od spożywania [plonów ziemi z tego roku]. Będą jedli [je] biedni z twojego ludu, a to, co pozostanie, będzie jadła polna zwierzyna. Tka samo uczynisz z twoją winnicą i z twoim [ogrodem] oliwnym. ¹² Sześć dni powszednich będziesz wykonywał twoje prace, ale w sobotę zaprzestaniesz, aby odpoczął twój byk i twój osioł i odetchnął syn twojej służącej i osiadły przybysz. ¹³ Przestrzegajcie wszystkiego, co wam powiedziałem. Nie wspominajcie imion bożków narodów, niech [to] nie będzie słyszane z twoich ust. ¹⁴ Obchodźcie trzy święta [pielgrzymie] dla Mnie w ciągu roku, [przychodząc do Świątyni]. ¹⁵ Przestrzegaj obchodów Święta Mac [Pesach]. Przez siedem dni jedz mace, tak jak ci przykazałem, w wyznaczonym czasie miesiąca wiosennego, bo wtedy wyszedłeś z Egiptu. I nie pokażesz się przede Mną z pustymi rękami. ¹⁶ [Przestrzegaj] obchodu Święta Żniw [Szawuot], pierwszych plonów twojej pracy, z tego, co zasiejesz na polu, i Święta Zbiorów [Sukot] pod koniec roku, gdy zbierzesz swój plon z pola. ¹⁷ Trzy razy w roku stawi się każdy twój mężczyzna przed Władcą świata – [przed] Bogiem. ¹⁸ nie przybliżysz krwi Mojego [oddania pesach] z zakwaszonym chlebem, tłuszcz [z oddania] dla Mnie nie będzie zostawiony do rana. ¹⁹ Pierwsze [plony] wydane przez twoją ziemię przynieś do Świątyni Boga, twojego Boga. Nie jedz mięsa z mlekiem.

²⁰ Ja posyłam przed tobą anioła, by cię strzegł w drodze i doprowadził cię do miejsca, które przygotowałem. ²¹ Strzeż się w jego [obecności], słuchaj jego głosu i nie przeciwstawiaj się mu, bo on przemawia w Moim Imieniu i on nie wybaczy waszych win. ²² Bo jeśli posłuchasz jego głosu i zrobisz wszystko, co mówię, [to] będę wrogiem dla twoich wrogów i będę uciskał tych, którzy ciebie uciskają. ²³ A Mój anioł pójdzie przed tobą i przyprowadzi cię do Amoryty, Chityty, Peryzyty, Kenaanity, Chiwity, Jewusyty i zniszczę ich. ²⁴ Nie składaj pokłonów ich bożkom i nie służ im, nie postępuj tak jak oni, ale zniszcz i potłucz ich pojemniki. ²⁵ Służcie Bogu, waszemu Bogu. [On] pobłogosławi wasz chleb i waszą wodę. I usunę chorobę spośród ciebie. ²⁶ Nie będzie w twoim kraju roniącej ani niepłodnej, sprawię, że przeżyjesz pełne życie. ²⁷ Poślę przed tobą Mój postrach i przerażę każdy lud, do którego przyjdziesz, i uczynię, że wszyscy twoi wrogowie uciekną przed tobą. ²⁸ Poślę prze tobą szerszenie [niosące śmierć] i wygnam przed tobą Chiwitę, Kenaanitę i Chitytę. ²⁹ Nie wygnam ich przed tobą w ciągu jednego roku, żeby ziemia nie została opuszczona, [bo] dzikie zwierzęta stałyby się na niej liczniejsze od ciebie. ³⁰ Będę ich wyganiał przed tobą stopniowo, aż się rozmnożysz i zajmiesz [tę] ziemię. ³¹ Ustanowię twoje granice od Morza Trzcinowego do Morza Pisztyckiego, od pustyni do rzeki [Eufrat], bo wydam w wasze ręce mieszkańców kraju i wygnasz ich sprzed siebie. ³² Nie zawieraj przymierza z nimi i ich bożkami. ³³ niech nie osiądą w twojej ziemi, bo przywiodą cię do grzechu przeciwko Mnie, jeśli będziesz służył ich bożkom – będzie [to] dla ciebie pułapką.

24

¹ [Bóg] powiedział do Moszego: Wejdź przed [Obecność] Boga, ty i Aharon, Nadaw i Awihu, i siedemdziesięciu [ze] starszyzny Jisraela, i złożycie pokłon z oddali. ² Sam [tylko] Mosze zbliży się do [Obecności] Boga, ale oni się nie zbliżą i lud nie wejdzie z nim. ³ Mosze poszedł i wypowiedział przed ludem wszystkie słowa Boga i wszystkie prawa. A cały lud odpowiedział jednym głosem: Zrobimy według wszystkich słów, którymi Bóg przemówił. ⁴ Mosze napisał wszystkie słowa Boga. Wstał wcześnie rano i zbudował ołtarz u stóp góry i dwanaście pomników dla dwunastu plemion Jisraela. ⁵ Wysłał [pierworodnych] młodzieńców [spośród] synów Jisraela i złożyli [oddania] wstępujące, i zarżnęli byki na ucztę pokoju dla Boga. ⁶ Mosze wziął połowę krwi [oddań] i wlał do czasz, a połowę krwi rozpryskał na ołtarz. ⁷ Wziął Księgę Przymierza i odczytał ludowi na głos. I powiedzieli: Wszystko, co Bóg oznajmił, zrobimy i posłuchamy. ⁸ Mosze wziął krew, spryskał nią lud i powiedział: To krew przymierza, które Bóg zawarł z wami przez wszystkie te słowa. ⁹ Wszedł Mosze i Aharon, Nadaw i Awihu, i siedemdziesięciu [ze] starszyzny Jisraela. ¹⁰ I zobaczyli [chwałę] Boga Jisraela, a pod Jego Tronem Chwały było [coś] jak płyta z szafiru, czysta jak istota nieba. ¹¹ [Bóg] nie użył Swojej mocy wobec przywódców synów Jisraela. Zobaczyli [chwałę] Boga. Jedli i pili [ze złożonych oddań]. ¹² Bóg powiedział do Moszego: Wejdź na górę, do Mnie, i pozostań tam. Dam ci kamienne tablice i Torę, i przykazanie, które napisałem, by ich pouczyć. ¹³ Wyruszył Mosze i jego sługa Jehoszua. I Mosze wszedł na górę [chwały] Boga. ¹⁴ A [przedtem] powiedział do starszyzny: Czekajcie na nas tutaj, aż wrócimy do was. Aharon i Chur będą z wami, kto miałby sprawę, niech przyjdzie do nich. ¹⁵ Mosze wszedł na górę, a obłok ogarnął górę. ¹⁶ Chwała Boga przebywała na górze Synaj i zasłonił ją obłok na sześć dni. I [Bóg] zawołał siódmego dnia do Moszego z obłoku. ¹⁷ Dla synów Jisraela wygląd chwały Boga na szczycie góry [był] jak pożerający ogień. ¹⁸ Mosze wszedł w obłok i wspiął się na górę. I Mosze był na górze [przez] czterdzieści dni i czterdzieści nocy.