¹ Jitro, zwierzchnik Midjanu, teść Moszego, usłyszał o wszystkim, co Bóg uczynił dla Moszego i dla Swojego ludu, Jisraela, [gdy] Bóg wyprowadził Jisraela z Egiptu. ² Jitro, teść Moszego, wziął [ze sobą] żonę Moszego, Ciporę, którą [Mosze przedtem] odesłał, ³ i jej dwóch synów. Jeden miał na imię Gerszom, bo [Mosze] powiedział: ‘Byłem przybyszem (ger) w obcym kraju’. ⁴ A drugi miał na imię Eliezer, [bo Mosze powiedział]: ‘Bóg (El) mojego ojca przyszedł mi z pomocą (ezri) i uratował mnie od miecza faraona’. ⁵ Jitro, teść Moszego, [z] jego synami i jego żoną, przybył do Moszego na pustynię, gdzie ten obozował przy górze [chwały] Boga. ⁶ I powiadomił Moszego: ‘Ja, twój teść, przychodzę do ciebie. I są ze mną twoja żona i twoi dwaj synowie’. ⁷ Mosze wyszedł naprzeciw swojego teścia, pokłonił się, ucałował go i wypytywali jeden drugiego o powodzenie. I weszli do namiotu. ⁸ Mosze opowiedział swojemu teściowi wszystko, co Bóg uczynił faraonowi i Egiptowi z powodu Jisraela i o trudnościach, które napotkali na drodze i [z których] Bóg ich wyratował. ⁹ Jitro uradował się całym tym dobrem, które Bóg uczynił dla Jisraela, że uratował ich z rąk Egipcjan. ¹⁰ I powiedzieli Jitro: Błogosławiony Bóg, który uratował was z rąk Egipcjan i z rąk faraona. I uratował lud spod egipskiej władzy. ¹¹ Teraz poznałem, że Bóg jest wielki i nie ma boga poza Nim, bo [ukarał Egipcjan] tym, co oni usiłowali uczynić Jisraelowi. ¹² Jitro, teść Moszego, przyniósł [oddania] wstępujące i [oddania] zarzynane na ucztę dla Boga. Aharon i cała starszyzna Jisraela przyszli, aby jeść posiłek z teściem Moszego, przed Bogiem. ¹³ Następnego dnia Mosze zasiadł, aby sądzić ludzi. A ludzie stali przed Moszem od rana do wieczora. ¹⁴ Teść Moszego widział wszystko, co ten robił dla ludzi, i powiedział: Co robisz z tymi ludźmi? Dlaczego ty siedzisz sam jeden, a cały lud ustawia się do ciebie od rana do wieczora? ¹⁵ Mosze odpowiedział swojemu teściowi: Bo lud przychodzi do mnie, aby dowiadywać się [o nauki] Boga. ¹⁶ Jeśli mają jakąś sprawę, przychodzą do mnie, a ja rozsądzam pomiędzy człowiekiem a jego bliźnim. I pouczam o bezwzględnych nakazach Boga i Jego Torze. ¹⁷ Teść Moszego powiedział mu: To, co robisz, nie jest dobre. ¹⁸ Na pewno męczysz się i ty, i ci ludzie, bo to zadanie jest dla ciebie za trudne i nie możesz tego robić sam. ¹⁹ Posłuchaj mnie, a poradzę ci i Bóg będzie cię [wspierał]. Ty bądź przedstawicielem ludzi przed Bogiem i przynoś sprawy do Boga. ²⁰ Objaśnij ludziom bezwzględne nakazy i Torę. Daj im poznawać drogę, którą mają iść, i czyny, które mają wykonywać. ²¹ Ty upatrz sobie z całego ludu znakomitych ludzi, bojących się Boga, ludzi prawdy, którzy nienawidzą [nieuczciwej] korzyści, i ustanów ich przywódcami nad tysiącami, przywódcami nad setkami, przywódcami nad pięćdziesiątkami i przywódcami nad dziesiątkami [ludzi]. ²² Będą sądzili ludzi o stałych porach. Każdą ważną sprawę przyniosą do ciebie, a każdą drobną sprawę rozsądzą sami. Ulżą ci i poniosą trud z tobą. ²³ Jeśli tak zrobisz – i Bóg ci [tak] nakaże – to podołasz [zadaniu], cały ten lud dotrze w pokoju do swojego celu. ²⁴ Mosze posłuchał rady swojego teścia i zrobił wszystko, co mu powiedział. ²⁵ Wybrał Mosze znakomitych ludzi z całego Jisraela i uczynił z nich naczelników nad ludem – przywódców nad tysiącami, przywódców nad setkami, przywódców nad pięćdziesiątkami i przywódców nad dziesiątkami [ludzi]. ²⁶ Sądzili ludzi o stałych porach. Trudną sprawę przynosili do Moszego, a każdą drobną sprawę rozsądzali sami. ²⁷ I Mosze odprowadził swojego teścia, a ten odszedł do swojego [rodzinnego] kraju.

¹ W trzecim miesiącu po wyjściu synów Jisraela z Egiptu, [pierwszego] dnia, przybyli na pustynię Synaj. ² Wędrowali z Refidim i przybyli na pustynię Synaj, i rozłożyli obóz na pustyni. Tam obozował Jisrael naprzeciw góry. ³ Mosze wspiął się do Boga, a Bóg zawołał do niego z góry, mówiąc: Tak powiedz domowi Jaakowa i przekaż synom Jisraela: ⁴ ‘Sami widzieliście to, co uczyniłem Egiptowi. I niosłem was [jak] na skrzydłach orłów i przywiodłem was do [służby dla] Mnie. ⁵ Więc jeśli wiernie będziecie mnie słuchać i będziecie przestrzegali Mojego przymierza, będziecie dla Mnie najbardziej ukochanym spośród wszystkich ludów, bo do Mnie należy cała ziemia. ⁶ Wy będziecie Mi Królestwem Szlachetnie Urodzonych i Świętym Narodem’. To są słowa, które powiesz synom Jisraela. ⁷ Mosze poszedł i zwołał starszyznę ludu. I oznajmił im te wszystkie słowa, które przykazał mu Bóg. ⁸ I cały lud odpowiedział jednogłośnie: Zrobimy wszystko, co Bóg powiedział. A Mosze przekazał Bogu odpowiedź ludu. ⁹ Bóg powiedział do Moszego: Ja objawię się tobie w gęstości obłoku, aby lud słyszał, gdy będę mówił z tobą i żeby rzeczywiście uwierzyli ci na zawsze. I Mosze przekazał Bogu słowa ludu. ¹⁰ Bóg powiedział do Moszego: Idź do ludu i przygotuj ich dzisiaj i jutro i niech zanurzą [siebie i] swoje ubrania [w wodzie mykwy]. ¹¹ Niech będą gotowi na trzeci dzień, bo trzeciego dnia Bóg objawi się przed całym ludem na górze Synaj. ¹² Odgrodź ludzi dookoła, mówiąc: ‘Strzeżcie się, abyście nie weszli na górę i nie dotknęli [nawet] jej podnóża. Każdy, kto dotknie góry, na pewno umrze! ¹³ Niech nie dotyka jej ręka – bo na pewno będzie ukamienowana albo przeszyta [strzałą]. Czy to będzie zwierzę, czy człowiek – nie przeżyje. [Dopiero] na przeciągły dźwięk rogu będą [mogli] wejść na górę. ¹⁴ Mosze zszedł z góry do ludu, przygotował lud i zanurzyli [siebie i] swoje ubrania [w wodzie mykwy]. ¹⁵ I powiedział do ludu: Bądźcie w gotowości przez trzy dni. Nie zbliżajcie się do żon. ¹⁶ I stało się na trzeci dzień o poranku, że pojawiły się grzmoty i błyskawice, i potężny obłok na górze, i bardzo donośny dźwięk szofaru. A cały lud, który był w obozie, zadrżał. ¹⁷ Mosze wyprowadził lud z obozu w stronę [chwały] Boga i stanęli u podnóża góry. ¹⁸ Góra Synaj cała dymiła, ponieważ objawiła się na niej w ogniu Obecność Boga, dym wzszedł jak dym z pieca i cała góra bardzo się trzęsła. ¹⁹ Głos szofaru rozchodził się i nasilał coraz bardziej. Mosze mówił, a Bóg odpowiadał mu głosem. ²⁰ Bóg objawił się na górze Synaj, na szczycie góry. I Bóg wezwał Moszego na szczyt góry, a Mosze wspiął się. ²¹ Bóg powiedział do Moszego: Zejdź, ostrzeż lud, aby nie przedarli się do Boga, by zobaczyć, bo wielu z nich zginie. ²² Także koheni, którzy [zazwyczaj] zbliżają się do Boga, muszą się przygotować, aby Bóg ich nie zniszczył. ²³ Mosze powiedział do Boga: Lud nie może wejść na górę Synaj, ponieważ Ty nas ostrzegłeś, mówiąc: ‘Odgrodźcie górę i uświęćcie ją’. ²⁴ Bóg mu odpowiedział: Zejdź. Wejdziesz [tylko] ty i z tobą Aharon. A koheni i lud niech nie przedzierają się, żeby wejść do Boga, aby ich nie zniszczył. ²⁵ Mosze zszedł do ludu i przekazał im [to].

20

¹ Bóg przemówił wszystkimi tymi słowami, [aby synowie Jisraela odpowiedzieli. Powiedział:] ² Ja będę ci, twoim Bogiem, [Ja], który wywiodłem cię z ziemi egipskiej, z domu niewoli. ³ Nie wolno ci mieć innych bogów oprócz Mnie. ⁴ Nie wolno ci zrobić sobie figury ani żadnego obrazu tego, co jest w niebie na górze, ani tego, co jest na ziemi w dole, a ni tego, co jest w wodzie pod ziemią. ⁵ Nie wolno ci oddawać im pokłonów i nie wolno ci im służyć, bo Ja, twój Bóg, jestem Bogiem żądającym wyłączności, który [wymierza] karę [za] grzech ojców na synach do trzeciego i do czwartego pokolenia tym, którzy Mnie nienawidzą. ⁶ I wyświadczam dobro przez tysiące [pokoleń] tym, którzy Mnie kochają i przestrzegają Moich przykazań. ⁷ Nie wolno ci przysięgnąć na Imię, twojego Boga, na próżno, bo Bóg nie wybaczy temu, kto przysiągł na Jego Imię na próżno. ⁸ Pamiętaj [stale] o dniu Szabatu, aby go uświęcać. ⁹ Sześć dni [powszednich] możesz pracować i wykonywać wszystkie czynności, ¹⁰ ale sobota to Szabat dla Boga, twojego Boga. Nie będziesz wykonywał żadnych zakazanych czynności ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twoje zwierzę, ani konwertyta, który przebywa w twoich bramach. ¹¹ Bo w sześć dni Bóg uczynił niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nim jest i odpoczął w siódmym dniu. Dlatego Bóg pobłogosławił dzień Szabatu i uświęcił go. ¹² Szanuj swojego ojca i swoją matkę, [zaspokajając ich potrzeby], aby twoje dni były przedłużone na ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje tobie. ¹³ nie wolno ci mordować. Nie wolno ci cudzołożyć. Nie wolno ci porywać [człowieka]. Nie wolno ci świadczyć przeciwko twojemu bliźniemu jako fałszywy świadek. ¹⁴ Nie wolno ci pożądać domu twojego bliźniego, nie wolni ci pożądać żony twojego bliźniego, jego sługi, jego służącej, jego byka, jego osła, ani niczego, co należy do twojego bliźniego. ¹⁵ Cały lud widział dźwięki i płomienie, i dźwięk szofaru, i tę dymiącą górę. Ludzie widzieli, zatrzęśli się i stanęli z daleka. ¹⁶ I powiedzieli do Moszego: Ty przemawiaj do nas i będziemy słuchać, ale niech nie przemawia do nas [sam] Bóg, bo umrzemy. ¹⁷ Mosze powiedział do ludu: Nie bójcie się, chwała Boga objawiła się, aby was wywyższyć i aby bojaźń przed Nim była w was, żebyście nie grzeszyli. ¹⁸ I lud stanął w oddali, a Mosze zbliżył się do gęstej chmury, gdzie objawiła się chwała Boga. ¹⁹ Bóg powiedział do Moszego: Tak powiedz synom Jisraela: ‘Widzieliście, że mówiłem do was z nieba, ²⁰ nie róbcie [podobizn tego, co jest] ze Mną. Nie róbcie sobie bożków ze srebra ani bożków ze złota. ²¹ Zrób Mi ołtarz z ziemi i zarzynaj na nim twoje [oddania] wstępujące i [oddania] pokojowe, twoje trzody i twoje bydło. Na każdym miejscu, na którym pozwolę, by wspominano Moje Imię – przyjdę do ciebie i pobłogosławię cię. ²² Gdy będziesz dla Mnie robić ołtarz z kamieni – nie buduj go z [kamienia] ciosanego, podnosząc na niego swój miecz, bo zbezcześcisz [ołtarz]. ²³ I nie wstępuj po stopniach ku Mojemu ołtarzowi, żebyś nie odsłonił twojej nagości przy nim.