¹⁷ Gdy faraon wypuszczał lud, Bóg nie poprowadził ich drogą przez ziemię Plisztytów, chociaż była blisko, gdyż Bóg powiedział: ‘Aby lud się nie zawahał, kiedy zobaczą wojnę, bo wrócą do Egiptu’. ¹⁸ Bóg skierował lud w stronę pustyni, [do] Morza Trzcinowego. A synowie Jisraela wyszli z ziemi egipskiej uzbrojeni. ¹⁹ Mosze wziął ze sobą kości Josefa, bo [Josef] zaprzysiągł synów Jisraela, aby zaprzysięgli [swoich synów] mówiąc: ‘Bóg na pewno zwróci ku wam szczególną Opatrzność, [musicie] wynieść stąd ze sobą moje kości’. ²⁰ Wędrowali z Sukot, obozowali w Etam, na skraju pustyni. ²¹ A Bóg ochraniał ich, prowadząc ich drogą za dnia w słupie obłoku, a nocą w słupie ognia, aby im świecić, by mogli iść dniem i nocą. ²² Słup obłoku nie usuwał się sprzed ludzi za dnia, a słup ognia nocą.

14

¹ Bóg przemówił do Moszego wyjaśniając mu: ² Przemów do synów Jisraela, niech zawrócą i rozbiją obóz przed Pi Hachirot, pomiędzy Migdol, a morzem, przed samym Baal Cefon. Naprzeciw niego rozbijcie obóz nad morzem. ³ A faraon powie o synach Jisraela: ‘Zabłądzili w tej ziemi, pustynia ich zamknęła’. ⁴ Pozwolę, by faraon był zawzięty i by ich ścigał. I będę rozsławiony przez faraona i przez całe jego wojsko i Egipt pozna, że Ja jestem Bogiem. [Synowie Jisraela] tak zrobili. ⁵ Powiedziano królowi Egiptu, że lud uciekł. Faraon i jego słudzy odmienili postanowienie co do ludu i powiedzieli: Co zrobiliśmy? Przecież uwolniliśmy Jisraela od służby dla nas! ⁶ [Faraon] zaprzągł swój wóz i wziął ze sobą swój lud. ⁷ Wziął sześćset wybranych wozów i wszystkie [inne] wozy Egiptu, z oficerami na każdym. ⁸ Bóg uczynił zawziętym faraona, króla Egiptu, i ścigał [on] synów Jisraela. A synowie Jisraela wyszli z podniesioną głową. ⁹ Egipcjanie gonili za nimi – wszystkie konie i wozy faraona, jeźdźcy i wojsko – i dopadli ich, gdy obozowali nad morzem, nad Pi Hachirot, przed Baal Cefon. ¹⁰ Faraon wyprzedził [wojsko], a [gdy] synowie Jisraela podnieśli wzrok, [zobaczyli] Egipcjan jadących za nimi. Synowie Jisraela bardzo się przerazili i wołali do Boga. ¹¹ I powiedzieli do Moszego: Czy to dlatego, że nie było grobów w Egipcie, zabrałeś nas, byśmy umarli na pustyni? Cóż nam uczyniłeś, wyprowadzając nas z Egiptu! ¹² Czy nie to mówiliśmy ci w Egipcie: ‘Zostaw nas i będziemy służyć Egiptowi’? Lepiej nam było służyć Egiptowi niż umrzeć na pustyni! ¹³ A Mosze odpowiedział ludziom: Nie bójcie się! Ustawcie się i zobaczycie wybawienie od Boga, które dla was dzisiaj uczyni. Bo tak, jak widzieliście Egipcjan dzisiaj, już nigdy więcej ich nie zobaczycie. ¹⁴ Bóg będzie za was walczył, a wy milczcie.

¹⁵ Bóg powiedział do Moszego: Wysłuchałem twoją modlitwę. Powiedz synom Jisraela, żeby wyruszyli, ¹⁶ ty unieś swoją laskę, wyciągnij rękę nad morze i rozdziel je, a synowie Jisraela pójdą środkiem morza po suchym lądzie. ¹⁷ A Ja uczynię Egipcjan zawziętymi i pójdą z nimi, i będę rozsławiony przez faraona i przez całe jego wojsko, przez jego wozy i jego jeźdźców. ¹⁸ Egipcjanie poznają, że Ja jestem Bogiem, gdy będę rozsławiony przez faraona, i jego wozy i jego jeźdźców. ¹⁹ Anioł Boga, który szedł przed obozem Jisraela, ruszył i poszedł z nimi, i słup obłoku ruszył sprzed nich i stanęli za nimi, ²⁰ poszedł pomiędzy obóz Egipcjan a obóz Jisraela. I był obłok i ciemność [dla Egipcjan], ale [słup ognia] oświetlał tę noc [dla Jisraela]. I nie przybliżyli się jedni do drugich przez całą noc. ²¹ Mosze wyciągnął rękę nad morze, a Bóg przez całą noc sprawiał, że szedł przez morze silny wiatr wschodni. I zamienił morze w ląd a wody się rozdzieliły. ²² Synowie Jisraela poszli środkiem morza po suchym lądzie, a woda była dla nich [jak] ściana po ich prawej i po ich lewej [stronie]. ²³ Egipcjanie ścigali ich i poszli za nimi – wszystkie konie faraona, wozy i jeźdźcy – w sam środek morza. ²⁴ Przed nastaniem poranka stało się tak, że Bóg uderzył obóz egipski słupem ognia i obłoku i wprawił obóz egipski w popłoch. ²⁵ Oderwały się koła ich wozów, tak że powozili z trudem. Egipcjanie krzyczeli: Daj nam uciec przed Jisraelem! Bo Bóg walczy dla nich przeciwko Egiptowi!

²⁶ Bóg powiedział do Moszego: Wyciągnij swoją rękę nad morze, a wrócą wody na Egipcjan, ich wozy i jeźdźców. ²⁷ Mosze wyciągnął rękę nad morze, morze wróciło [na swoje miejsce] tuż przed świtem, a Egipcjanie uciekali w kierunku [morza]. I Bóg wtrącił Egipcjan w środek morza. ²⁸ Wody wróciły i zakryły wozy i jeźdźców, wszystkich żołnierzy faraona, którzy szli za nimi w morze. Ani jeden z nich nie pozostał. ²⁹ Synowie Jisraela poszli środkiem morza po suchym lądzie, a woda była dla nich ścianą po ich prawej i po ich lewej [stronie]. ³⁰ Tego dnia Bóg wybawił Jisraela z rąk Egiptu. I Jisrael ujrzał martwych Egipcjan na brzegu morza. ³¹ Zobaczył Jisrael wielką potęgę, którą ukazał Bóg nad Egiptem. I lud czuł bojaźń przed Bogiem, i zaufali Bogu i Jego słudze Moszemu.

15

¹ Wtedy zaśpiewał Mosze i synowie Jisraela tę pieśń dla Boga i powiedzieli jednogłośnie:

Zaśpiewam Bogu, bo został niezmiernie wywyższony,

konia i jego jeźdźca wtrącił do morza.

² Bóg jest moją siłą i moją pieśnią i był mi wybawieniem.

To mój Bóg i będę Go wysławiał,

Bóg mojego ojca i będę Go wywyższał.

³ Bóg jest Mistrzem Zwycięstwa. Jego Imię jest Bóg.

⁴ Wozy faraona i jego wojsko wrzucił do morza,

najlepsi spośród jego dowódców zatonęli w Morzu Trzcinowym.

⁵ Otchłanie ich zakryły, spadli w głębiny jak kamień.

⁶ Twoja prawica, Boże, jest wspaniała przez siłę, Twoja prawica, Boże, strząsa wroga.

⁷ Wielkim Twoim majestatem zniszczysz powstającego przeciw Twojemu [ludowi],

gdy poślesz Swój gniew, pożre ich jak słomę.

⁸ Na podmuch Twojego gniewu zebrały się wody,

płynące wody ustawiły się jak ściana, zakrzepły otchłanie w środku morza.

⁹ Powiedział wróg: Będę ścigał, dosięgnę,

podzielę łup! Nasycę moje pożądanie, wyciągnę mój miecz, moja rękę ich zniszczy!

¹⁰ Tchnąłeś Swoim gniewem i zakryło ich morze,

zatonęli jak ołów w potężnych wodach.

¹¹ Nie ma nikogo oprócz Ciebie, Boże! Tylko ty jesteś ozdobiony Świętością,

podziwiany w Swojej chwale, czyniący cuda.

¹² Wyciągnąłeś Swoją Prawicę, połknęła ich ziemia.

¹³ Twoją dobrocią prowadziłeś lud, który wybawiłeś, wiodłeś Twoją siłą do Miejsca Twojej świętości.

¹⁴ Narody usłyszały i zatrzęsły się,

strach ogarnął mieszkańców Pelaszet.

¹⁵ Wtedy przerazili się dowódcy Edomu,

mocarzy Moawu ogarnęło drżenie.

Wszyscy mieszkańcy Kenaanu zostali złamani.

¹⁶ Padł na nich strach i przerażenie,

wobec potęgi Twojej ogromnej siły zamilkli jak kamień.

Aż przeszedł Twój lud, Boże, aż przeszedł lud, który nabyłeś.

¹⁷ Zaprowadzisz ich i zaszczepisz ich na górze Twojego dziedzictwa.

Przygotowałeś Miejsce dla Swojego zamieszkania, Boże,

Świątynię Boga Ty sam ustanowiłeś.

¹⁸ Bóg będzie królował na zawsze.

¹⁹ [Tę pieśń zaśpiewali] kiedy poszły konie faraona z jego wozami i jego jeźdźcami w morze,

Bóg zawrócił nad [Egipcjanami] wody morza, a synowie Jisraela przeszli po suchym lądzie środkiem morza.

 

²⁰ Mirjam – prorokini, siostra Aharona – wzięła bębenek w rękę. I wszystkie kobiety wyszły za nią, w tańcu, z bębenkami. ²¹ A Mirjam wtórowała im: Śpiewajcie Bogu, bo został niezmiernie wywyższony, konia i jego jeźdźca wtrącił do morza. ²² Mosze poprowadził synów Jisraela znad Morza Trzcinowego, wyruszyli na pustynię Szur. Szli przez pustynię przez trzy dni i nie znaleźli wody. ²³ Doszli do Mara, ale nie mogli pić wody ze [źródeł] Mara, bo była gorzka, dlatego nazwali [to miejsce] Mara (Gorzkie). ²⁴ Ludzie narzekali na Moszego, mówiąc: Co będziemy pili? ²⁵ [Mosze] wołał w modlitwie do Boga, a Bóg pouczył go o [pewnym] drzewie. Wrzucił [je] do wody i woda stała się słodka. Tam [Bóg] dal mu bezwzględny nakaz i prawo i tam ich wypróbował. ²⁶ I powiedział: Jeśli będziesz posłuszny Bogu, twojemu Bogu, i będziesz czyniło to, co jest prawe przed Nim, i posłuchasz Jego przykazań, i będziesz przestrzegał wszystkich Jego bezwzględnych nakazów, to nie nałożę na ciebie żadnej choroby, którą nałożyłem na Egipt, bo Ja jestem Bóg, który leczy. ²⁷ Przybyli do Elim, a tam było dwanaście źródeł wody i siedemdziesiąt palm daktylowych. I rozbili tam obóz nad wodą.

16

¹ Wyruszyli z Elim i cała społeczność synów Jisraela przybyła na pustynię Sin, która jest pomiędzy Elim i Synajem, piętnastego dnia drugiego miesiąca po wyjściu z ziemi egipskiej. ² Cała społeczność synów Jisraela narzekała na Moszego i Aharona na pustyni. ³ Synowie Jisraela powiedzieli im: Obyśmy zostali uśmierceni przez Boga w ziemi egipskiej, gdy siedzieliśmy nad garnkami mięsa i jedliśmy chleb do sytości. Bo wyprowadziliście nas na tę pustynię, żeby przez głód uśmiercić całe to zgromadzenie! ⁴ Bóg powiedział do Moszego: Patrz! Spuszczę dla was chleb z nieba. Niech lud wyjdzie i zbiera go – dzienną porcję na każdy dzień, żebym ich wypróbował, czy będą szli za Moim pouczeniem, czy nie. ⁵ A w piątek, [gdy] przygotują to, co przynieśli, będzie [to] podwójna [ilość] tego, co zbierają każdego dnia. ⁶ Mosze i Aharon powiedzieli do wszystkich synów Jisraela: Wieczorem uświadomicie sobie, że Bóg wyprowadził was z ziemi egipskiej. ⁷ A rano zobaczycie chwałę Boga, bo usłyszał wasze narzekania przeciwko Bogu. Bo kim my jesteśmy, żebyście narzekali przeciwko nam? ⁸ Mosze powiedział: Bo wieczorem Bóg da wam mięso do jedzenia i chleb o poranku – do syta, gdyż Bóg usłyszał wasze narzekania, jak narzekacie przeciwko Niemu. Bo czym my jesteśmy? Nie przeciwko nam są wasze narzekania, lecz przeciwko Bogu. ⁹ Mosze powiedział do Aharona: Powiedz całej społeczności synów Jisraela ‘Zgromadźcie się przed Bogiem, bo wysłuchał waszych narzekań’. ¹⁰ I było tak, że gdy Aharon przemawiał do całej społeczności synów Jisraela, zwrócili się ku pustyni – a wtedy – ukazała się chwała Boga w obłoku.

¹¹ Bóg przemówił do Moszego wyjaśniając mu: ¹² Wysłuchałem narzekań synów Jisraela. Przemów do nich: ‘Po południu będziecie jedli mięso, a rano nasycicie się chlebem i poznacie, że jestem Bogiem, waszym Bogiem’. ¹³ Stało się [pod] wieczór, że wzniosło się [stado] przepiórek i pokryło obóz. A rano była warstwa rosy wokół obozu. ¹⁴ Warstwa rosy podniosła się, a na powierzchni pustyni były drobne ziarenka, rozsypane i drobne jak szron na ziemi. ¹⁵ Zobaczyli [to] synowie Jisraela i mówili jeden do drugiego: To jest gotowe jedzenie (man)! Bo nie wiedzieli, co to jest. A Mosze powiedział do nich: To jest ten chleb, który Bóg zsyła wam do jedzenia. ¹⁶ To przykazał Bóg: Niech każdy zbierze z tego, według tego, ile zje. Weźcie po omerze na osobę, według liczby ludzi, których każdy ma w swoim namiocie. ¹⁷ Tak zrobili synowie Jisraela. I zebrali [jeden] więcej, [inny] mniej. ¹⁸ Odmierzyli omerem. Kto [wziął] dużo, nie miał za dużo, a temu, kto [wziął] mało, nie zabrakło. Każdy zebrał według tego, co zjadał. ¹⁹ I Mosze powiedział im: Niech nikt nie zostawi [sobie] z tego do rana. ²⁰ Ale nie posłuchali Moszego i ludzie zostawili [sobie] z tego do rana i zalęgły się robaki i zaśmierdziało się. I Mosze rozgniewał się na nich. ²¹ Zbierali to każdego ranka, każdy według tego, ile zjadał, a gdy słońce przygrzewało – rozpuszczało się. ²² Gdy nastał piątek, zebrali podwójną [ilość] pożywienia, po dwa omery na każdego. Przyszli wszyscy przywódcy społeczności i powiedzieli [to] Moszemu. ²³ [Mosze] powiedział im: To oznajmił Bóg – jutro jest [dzień] całkowitego zaprzestania [pracy], święty Szabat dla Boga. To, co macie upiec – upieczcie, i to, co macie ugotować – ugotujcie [dzisiaj]. Wszystko, co pozostanie, odłóżcie i przechowajcie sobie do jutra, aż do rana. ²⁴ Odłożyli to do rana, tak jak nakazał Mosze, i nie zaśmierdziało się [ani] nie było w tym robactwa. ²⁵ I Mosze powiedział: Jedzcie dzisiaj, bo dzisiaj jest Szabat dla Boga. Dzisiaj nie znajdziecie [jedzenia] na polu. ²⁶ Przez sześć dni [powszednich] będziecie zbierać, a siódmego dnia jest Szabat i wtedy nie będzie [tam niczego]. ²⁷ [I] stało się tak, że w sobotę wyszli [niektórzy] spośród ludu, aby nazbierać [jedzenia], ale nie znaleźli. ²⁸ Bóg powiedział do Moszego: Jak długo będziecie odmawiać słuchania Moich przykazań i Moich pouczeń? ²⁹ Spójrzcie – Bóg dał wam Szabat, dlatego daje wam w piątek pożywienie na dwa dni. Niech każdy pozostanie, gdzie jest, i niech nikt nie wychodzi ze swojego miejsca [zbierać jedzenie] w sobotę. ³⁰ I w sobotę lud odpoczywał. ³¹ Dom Jisraela nazwał [jedzenie] man. A było to jak nasiona kolendry, było białe i smakowało jak ciasto pieczone z miodem. ³² I Mosze powiedział: To przykazał Bóg – [weźcie] pełny omer manu, aby przechować to dla waszych pokoleń, żeby zobaczyli to pożywienie, którym karmiłem was na pustyni, gdy wyprowadziłem was z ziemi egipskiej. ³³ Mosze powiedział do Aharona: Weź jeden dzban, włóż tam pełny omer manu i umieść go przed Bogiem, na przechowanie dla waszych pokoleń. ³⁴ Tak jak Bóg przykazał Moszemu, Aharon umieścił to przed [Skrzynią] Świadectwa, na przechowanie. ³⁵ Synowie Jisraela jedli man aż do swojego przybycia do granic ziemi Kenaan. ³⁶ A [miara] omeru to dziesiąta część efy.

17

¹ Cała społeczność synów Jisraela wyruszyła z pustyni Sin, wędrując według nakazu Boga, i założyli obóz w Refidim. [Ale] nie było wody do picia dla ludzi. ² Ludzie wykłócali się z Moszem i mówili: Daj nam wody, żebyśmy się napili! Mosze im odpowiedział: Dlaczego się ze mną kłócicie? I dlaczego wystawiacie Boga na próbę? ³ Ludzie byli tam spragnieni wody i narzekali na Moszego. Każdy mówił: Czemuś nas wywiódł z ziemi Egiptu? Żeby uśmiercić pragnieniem mnie, moje dzieci i moje trzody? ⁴ Mosze modlił się do Boga, błagając: Co mam zrobić z tymi ludźmi? Jeszcze trochę, a ukamienują mnie! ⁵ I Bóg powiedział do Moszego: Przejdź przed ludem i weź ze sobą starszyznę Jisraela.

Weź w rękę twoją laskę, którą uderzyłeś Rzekę, i idź. ⁶ Ja będę tam przed tobą na skale, na Chorewie. Uderzysz w skałę, wytryśnie z niej woda i ludzie się napiją. I Mosze zrobił tak w obecności starszyzny Jisraela. ⁷ Nadał temu miejscu nazwę Masa Umeriwa (Próba i Kłótnia) z powodu kłótni synów Jisraela i dlatego, że wystawiali Boga na próbę, mówiąc: ‘Czy Bóg jest wśród nas, czy nie?’ ⁸ Nadszedł Amelek i [wszczął] walkę z synami Jisraela w Refidim. ⁹ Mosze powiedział do Jehoszui: Wybierz dla nas ludzi i wyjdź walczyć z Amalekiem. A Mosze, Aharon i Chur weszli na szczyt wzgórza. ¹¹ I było tak, że gdy Mosze podnosił ręce – przewagę miał Jisrael, a gdy opuszczał ręce – przewagę miał Amalek. ¹² [A gdy] ręce Moszego stały się ciężkie, wzięli kamień i podłożyli pod niego, a [Mosze] usiadł na nim. Aharon i Chur podpierali jego ręce – jeden z [jednej] strony, a drugi z drugiej strony. I jego ręce wytrwały w modlitwie aż do zachodu słońca. ¹³ A Jehoszua osłabił mieczem Amaleka i jego ludzi.

¹⁴ Bóg powiedział do Moszego: Zapisz to na pamiątkę w Księdze i powtórz dokładnie Jehoszui, że całkowicie zetrę pamięć o Amaleku pod niebem. ¹⁵ Mosze zbudował ołtarz i nadał mu nazwę ‘Bóg [uczynił] mi cud’. ¹⁶ Powiedział: Przysięga jest złożona na Tron Boga, że wojna Boga z Amalekiem jest z pokolenia na pokolenie.