Paraszat WAETCHANAN

23 Wówczas modliłem się do Boga, błagając: 24 Boże Wszechmocny, [który jesteś miłosierny w sądzeniu]! Zacząłeś ukazywać Swoją wielkość i Swoją silną rękę Twojemu słudze, [gdy pozwoliłeś nam zwyciężyć Sichona i Oga]. Bo czyż jest w niebie i na ziemi siła, która dokonałaby dzieł jak Twoje i czynów potężnych jak Twoje? 25 Proszę, pozwól mi przejść i zobaczyć dobrą ziemię, która jest po drugiej stronie Jordanu, tę dobrą górę [jerozolimską] i Lewanon [- Twoją Świątynię]. 26 Lecz Bóg rozgniewał się na mnie z waszego powodu i nie wysłuchał mnie. Bóg powiedział do mnie: Dość twoich [błagań]! Nie mów do Mnie już więcej w tej sprawie. 27 [Jeżeli chcesz zobaczyć ziemię], wstąp na szczyt Pizga i rozejrzyj się na zachód, na północ, na południe i na wschód i napatrz się, bo nie przejdziesz przez ten Jordan. 28 Wydaj rozkaz Jehoszui, wzmocnij go i dodaj mu odwagi [zapewniając go, że nie zostanie ukarany z powodu żydowskiego narodu, tak jak ty]. Bo on przejdzie [Jordan] przed tym ludem i przywiedzie ich, żeby odziedziczyli ziemię, którą ty [tylko] zobaczysz. 29 [W tym czasie] pozostawaliśmy w kotlinie naprzeciw Bet Peor.

4

1 Teraz, Jisraelu, słuchaj Moich [przekraczających rozum] bezwzględnych nakazów i [rozumnych] praw [społecznych], które uczę was wykonywać, żebyście żyli. Wejdziecie, aby posiąść ziemię, którą Bóg, Bóg waszych praojców, daje wam. 2 [Niczego] nie dodajcie do Tory, którą ja wam nakazuję, ani [niczego] z niej nie ujmujcie, abyście przestrzegali nakazów Boga, waszego Boga, które ja wam nakazuję. 3 Na własne oczy ujrzeliście, co Bóg uczynił w Baal Peor, bo Bóg, wasz Bóg, zniszczył każdego człowieka spośród was, który poszedł za Baal Peorem, 4 wy zaś, którzy przylgnęliście do Boga, waszego Boga, wszyscy żyjecie dzisiaj. 5 Patrzcie – uczyłem was [przekraczających rozum] bezwzględnych nakazów i [rozumnych] praw [społecznych], jak mi nakazał Bóg, wasz Bóg, żebyście postępowali według nich w ziemi, do której wchodzicie, aby ją posiąść. 6 Będziecie strzec [praw Tory] i będziecie ją wypełniać, bo ona jest waszą mądrością i roztropnością w oczach ludów, które usłyszawszy o wszystkich tych prawach powiedzą: „Tylko ten wielki naród jest mądry i roztropny”. 7 Bo który naród [jest tak] wielki, że ma Boga tak blisko siebie, jak Bóg, nasz Bóg jest [blisko nas], ilekroć wołamy do Niego. 8 I który naród [jest tak] wielki, że ma bezwzględne nakazy i prawa tak sprawiedliwe, jak cała ta Tora, którą ja kładę przed wami dzisiaj. 9 Tylko strzeż się i pilnuj bardzo, żebyś nie zapomniał tych rzeczy, które na własne oczy widziałeś [na Synaju] i aby nie opuściły [one] twego serca przez wszystkie dni twojego życia. [Opowiadaj] swoim dzieciom i dzieciom swoich dzieci, żeby wiedziały [i stale pamiętały] 10 o dniu, w którym stałeś przed Bogiem, twoim Bogiem, przy Chorewie, [kiedy ujrzeliście płomienie i dźwięki i] kiedy Bóg powiedział do mnie: Zgromadź lud dla Mnie, a pozwolę mu słyszeć Moje słowa, żeby nauczyli się Mnie bać przez wszystkie dni, przez które żyją na ziemi, i żeby uczyli swoje dzieci [o tym, co usłyszeli i zobaczyli]. 11 Zbliżyliście się i staliście pod górą, a góra płonęła ogniem aż do samego środka nieba i była tam ciemność, obłok i mgła. 12 Bóg przemówił do was spośród ognia. Słyszeliście dźwięki słów, lecz nie widzieliście żadnego wizerunku, tylko dźwięk. 13 Oznajmił wam Swoje przymierze, które nakazał wam wypełniać: Dziesięć Słów, które wypisał na kamiennych tablicach. 14 Wówczas Bóg nakazał mi nauczać was [Tory Ustnej, wyjaśniającej] bezwzględne nakazy i prawa, żebyście je wypełniali w ziemi, do której idąc [teraz] przechodzicie [Jordan], aby ją posiąść. 15 Strzeżcie się pilnie [i pamiętajcie], żeście nie ujrzeli żadnego wizerunku w ten dzień, gdy Bóg przemówił do was na Chorewie spośród ognia, 16 żebyście się nie zepsuli i nie zrobili sobie figury ani wizerunku żadnego kształtu, ani wyobrażenia mężczyzny czy kobiety, 17 wyobrażenia żadnego zwierzęcia, które jest na ziemi, wyobrażenia żadnego ptaka skrzydlatego, który lata po niebie, 18 [ani] wyobrażenia żadnego [stworzenia] rojącego się przy ziemi, wyobrażenia żadnej ryby, która jest w wodach poniżej lądu. 19 [Strzeż się, gdy] podniesiesz wzrok ku niebu i ujrzysz słońce, księżyc i gwiazdy i wszystkie możliwości [konstelacji i planet] niebieskich, abyś się nie dał zwieść i nie pokłonił się im ani im nie służył – tym, które Bóg, twój Bóg, przeznaczył dla wszystkich narodów spod wszystkich niebios. 20 Was [jednak] Bóg zabrał [dla Siebie] i wydobył was z pieca, [w którym wytapia się] żelazo, z Micrajim, żebyście byli Jego wyznaczonym ludem, tak jak [jesteście] dzisiaj. 21 Bóg zapłonął gniewem przeciwko mnie z powodu waszych uczynków i przysiągł, że nie przejdę Jordanu i że nie wejdę do tej dobrej ziemi, którą Bóg, wasz Bóg, daje wam w dziedzictwo. 22 Bo ja [już jestem] martwy w tej ziemi, nie przejdę Jordanu, [a nawet moje kości zostaną tutaj], lecz wy przejdziecie i posiądziecie tę dobrą ziemię. 23 Strzeżcie się, abyście nie zapomnieli przymierza Boga, waszego Boga, które On zawarł z wami, żebyście nie zrobili sobie figury, wizerunku czegokolwiek, o czym Bóg, wasz Bóg, nakazał wam, [żebyście nie czynili]. 24 Bo Bóg, wasz Bóg, jest [jak] trawiący ogień, jest Bogiem żądającym wyłączności. 25 Gdy będziesz miał dzieci i wnuki i długo [już] będziecie przebywać w ziemi, a zepsujecie się i zrobicie figurę, wizerunek czegokolwiek, czyniąc to, co przed Bogiem, waszym Bogiem, jest złe i pobudzając Jego gniew – 26 niebo i ziemię biorę dziś na świadków przeciwko wam, że zostaniecie rychło wytępieni z tej ziemi, do której [wejdziecie, gdy niebawem] przejdziecie Jordan, aby ją posiąść. Nie pozostaniecie w niej długi czas, bo zostaniecie całkowicie wytraceni. 27 Bóg rozproszy was pomiędzy narody i pozostaniecie nieliczni pomiędzy narodami, tam gdzie Bóg was skieruje. 28 Tam będziecie służyli [ich] bogom, wykonanym przez człowieka – drewnu i kamieniowi, które ani nie widzą, ani nie słyszą, ani nie jedzą, ani nie czują zapachu. 29 Wtedy zaczniecie szukać Boga, waszego Boga, i jeżeli będziecie podążać za Nim całym swoim sercem i całą swoją duszą, znajdziecie Go. 30 Gdy zaznasz utrapienia i spotkają cię wszystkie te rzeczy, wtedy, na koniec, powrócisz do Boga, twojego Boga, i będziesz Mu posłuszny. 31 Gdyż Bogiem miłosiernym jest Bóg, twój Bóg. Nie odstąpi ani nie zniszczy was i nie zapomni On przymierza z waszymi praojcami, które im zaprzysiągł. 32 [A jeśli wątpisz], pytaj się dawnych dni, które były przed tobą, od dnia, w którym Bóg stworzył człowieka na ziemi, i [rozpytuj] od jednego krańca nieba do drugiego krańca, czy kiedykolwiek stało się coś równie wielkiego albo czy choćby słyszano o czymś podobnym, 33 żeby lud usłyszał dźwięk słów Boga, mówiącego ze środka ognia, tak jak ty usłyszałeś i przeżyłeś. 34 Albo [kto inny niż] Bóg uczynił to, że objawiając Siebie wziął Sobie jeden naród spośród innego narodu poprzez cuda [prawdziwej siły], znaki [bezpośredniego działania, plagi] i wojnę [przy morzu], silną ręką i wyciągniętym ramieniem i poprzez wielkie zjawiska jak wszystko to, co Bóg, wasz Bóg, uczynił dla ciebie w Mircajim na twoich oczach? 35 [Gdy Tora była dana], pokazano ci [siedem nieb], żebyś wiedział, że Bóg jest Istnieniem Najwyższym. Nie ma nikogo oprócz Niego samego. 36 Z nieba pozwolił ci usłyszeć dźwięk Swego głosu, żeby cię pouczyć, ukazał ci Swój wielki ogień na ziemi i usłyszałeś Jego słowa ze środka ognia, 37 bowiem pokochał twoich praojców i wybrał potomstwo [Jaakowa] po nim. I On sam wywiódł cię z Micrajim Swoją ogromną siłą, [jak ojciec, który prowadzi swojego syna] idąc przed nim, 38 aby usunąć z twej drogi narody większe i silniejsze niż ty, aby cię przywieść i dać ci ich ziemię w dziedzictwo, tak jak [spełnia to] dzisiaj. 39 Poznaj to więc dzisiaj i weź sobie do serca, że Bóg jest Istnieniem Najwyższym w niebie na górze i na ziemi na dole. [Nie ma] innego. 40 Będziesz przestrzegał Jego bezwzględnych nakazów i Jego [innych] przykazań, które ja nakazuję wam dzisiaj, żeby On był dobry dla ciebie i dla twoich dzieci po tobie. Wtedy pozostaniesz na długi czas w ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje ci na zawsze. 41 Wtedy Mosze wydzielił trzy miasta po [wschodniej] stronie Jordanu, tam gdzie słońce wschodzi, 42 aby [w późniejszym czasie, gdy miasta się zaludnią], morderca mógł tam uciec. [Jeśli człowiek] zabił nieumyślnie swojego bliźniego, a nie nienawidził go wcześniej, będzie mógł uciec do jednego z tych miast, żeby przeżył: 43 Becer w stepie na równinie [plemienia] Reuwena, Ramot w Giladzie [plemienia] Gada, Golan w Baszanie [plemienia] Menaszego. 44 A to jest Tora, którą Mosze przedłożył synom Jisraela. 45 To są te [same] świadectwa, bezwzględne nakazy i prawa, które Mosze wypowiedział wobec synów Jisraela, gdy wyszli z Micrajim. 46 [I on powtórzył je teraz], na [wschodnim] brzegu Jordanu, [na równinie Moawu], w kotlinie naprzeciw Bet Peor. To była ziemia Sichona, króla Emorytów, który mieszkał w Cheszbonie, a którego Mosze i synowie Jisraela pokonali, gdy wyszli z Micrajim. 47 Posiedli jego ziemię i ziemię Oga, króla Baszanu, dwóch królów emoryckich na [wschodnim] brzegu Jordanu, tam gdzie słońce wschodzi. 48 Od Aroer, które jest na skraju niziny Arnon, do góry Syjon, która jest [nazwana górą] Chermon, 49 i całą nizinę po drugiej stronie Jordanu, na wschodzie, aż do morza niziny w pobliżu wodospadu Pizga.

5

1 I zwołał Mosze całego Jisraela, i przemówił do nich: Słuchaj, Jisraelu, [przekraczających rozum] bezwzględnych nakazów i [rozumnych] praw [społecznych], które ja wam dziś publicznie ogłaszam. Studiujcie je i przestrzegajcie ich wypełniania. 2 Bóg, nasz Bóg, zawarł z nami przymierze na Chorewie. 3 Bóg nie zawarł tego przymierza [tylko] z naszymi przodkami, lecz z nami, ze wszystkimi, którzy tu jesteśmy żywi dzisiaj. 4 Mową z mową Bóg mówił z wami na górze, ze środka ognia. 5 Wówczas stałem pomiędzy mową Boga a wami, żeby przywieść przed was słowo Boga, bo wy baliście się ognia i nie wstąpiliście na górę. [Bóg wtedy] powiedział: 6 Ja będę ci, twoim Bogiem, [Ja], który wywiodłem cię z ziemi Micrajim, z domu niewoli. 7 Nie wolno ci mieć innych bogów oprócz Mnie. 8 Nie wolno ci zrobić sobie figury, żadnego wyobrażenia tego, co jest w niebie na górze ani tego, co jest na ziemi w dole, ani tego, co jest w wodzie poniżej lądu. 9 Nie wolno ci oddawać im pokłonów i nie wolno ci im służyć, bo Ja, twój Bóg, jestem Bogiem żądającym wyłączności, który [wymierza] karę [za] grzech ojców [buntowniczym] synom do trzeciego i czwartego pokolenia, tym, którzy Mnie nienawidzą, 10 a tym, którzy Mnie kochają i przestrzegają Moich przykazań, wyświadczam dobro przez tysiące [pokoleń]. 11 Nie wolno ci przysięgać na Imię, Twojego Boga, nadaremnie, bo Bóg nie wybaczy temu, kto przysiągł na Jego Imię nadaremnie. 12 Przestrzegaj dnia Szabatu, aby go uświęcać, tak jak Bóg, twój Bóg, nakazał ci [przy Mara, zanim dał wam Torę]. 13 Sześć dni [powszednich] możesz pracować i wykonywać wszelkie czynności, 14 ale sobota to Szabat dla Boga, twojego Boga. Nie będziesz wykonywał żadnych zakazanych czynności ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój byk, ani twój osioł, ani żadne twoje zwierzę, ani konwertyta, który przebywa w twoich bramach – po to, żeby odpoczął twój sługa i twoja służąca jak ty. 15 I pamiętaj, że niewolnikiem byłeś w ziemi Micrajim, gdy Bóg, twój Bóg, wywiódł cię stamtąd silną ręką i wyciągniętym ramieniem, [abyście Mu służyli]. Dlatego Bóg, twój Bóg nakazał ci, żebyś zachowywał Szabat. 16 Szanuj swojego ojca i swoją matkę, tak jak Bóg, twój Bóg, nakazał ci [przy Mara], żebyś długo żył i żeby ci się wiodło na ziemi, którą Bóg, twój Bóg, daje tobie. 17 Nie wolno ci mordować i nie wolno ci cudzołożyć, i nie wolno ci porywać [człowieka], i nie wolno ci świadczyć nadaremnie przeciw twojemu bliźniemu, 18 i nie wolno ci pożądać żony twojego bliźniego, i nie wolno ci pożądać domu twojego bliźniego, jego pola i jego sługi, i jego służącej, i jego byka, i jego osła ani niczego, co należy do twojego bliźniego. 19 Bóg wypowiedział te słowa na górze, spośród ognia, chmury i mgły, do całego waszego zgromadzenia, dźwiękiem potężnym, jednostajnym [i nieprzerwanym]. Wyrył [słowa] na dwóch tablicach kamiennych i dał mi je. 20 Wtedy, gdy usłyszeliście dźwięk spośród ciemności, a góra płonęła ogniem, podeszliście do mnie, przywódcy wszystkich rodów i starszyzna. 21 I powiedzieliście: Oto Bóg, nasz Bóg, ukazał nam Swoją chwałę i Swoją wielkość, i usłyszeliśmy dźwięk Jego słowa spośród ognia. Dzisiaj ujrzeliśmy, że Bóg przemawia do człowieka, a on może pozostać przy życiu. 22 Dlaczego więc teraz mielibyśmy umrzeć? Bo jeżeli dłużej będziemy słuchać dźwięku słowa Boga, naszego Boga, ten wielki ogień nas strawi i umrzemy. 23 Bo kto w [śmiertelnym] ciele usłyszał dźwięk słowa żywego Boga mówiącego spośród ognia, tak jak my – i żyje? 24 Bądź oddany [Bogu] i słuchaj wszystkiego, co mówi Bóg, nasz Bóg, a wtedy możesz nam powiedzieć wszystko, co Bóg, nasz Bóg, powie tobie. Przyjmiemy to i uczynimy. 25 Usłyszał Bóg, co mówiliście do mnie, i powiedział mi Bóg: Słyszałem, co powiedział ten lud, gdy mówili do ciebie, a wszystko, co powiedzieli, jest słuszne. 26 Oby takie pozostało ich serce – by bali się Mnie i wypełniali wszystkie Moje przykazania po wszystkie dni, aby wiodło się im i ich dzieciom na zawsze. 27 Idź i powiedz do nich: Wróćcie do waszych namiotów. 28 Ty jednak pozostań tutaj ze Mną, a przekażę ci całą tę naukę – [przekraczające rozum] bezwzględne nakazy i [rozumne] prawa społeczne, których będziesz ich uczył po to, żeby ich przestrzegali w ziemi, którą Ja daję im, aby ją posiedli. 29 Bądźcie staranni w ich wypełnianiu, tak jak Bóg, wasz Bóg, nakazał wam. Nie zbaczajcie ani w prawo, ani w lewo, 30 [lecz] postępujcie dokładnie tą drogą, którą nakazał wam Bóg, wasz Bóg, abyście zachowali życie i żeby wam się wiodło, i byście żyli długo w ziemi, którą posiądziecie.

6

1 To są [wszystkie] przykazania [Tory]: bezwzględne nakazy i prawa społeczne, których Bóg, twój Bóg, nakazał mi was nauczyć, żebyście je wykonywali w ziemi, do której idąc przejdziecie [Jordan], aby ją posiąść, 2 po to, żebyś się bał Boga, twojego Boga, i przestrzegał wszystkich Jego bezwzględnych nakazów i Jego przykazań, które ja nakazuję tobie, przez wszystkie dni twojego życia – tobie, twojemu synowi i synowi twojego syna, po to, żebyś długo żył. 3 Przyjmij je, Jisraelu, i starannie wypełniaj to, co jest dobre dla ciebie, żebyś się pomnożył bardzo w ziemi opływającej mlekiem i miodem, tak jak Bóg, Bóg twoich praojców, obiecał tobie. 4 Słuchaj, Jisraelu – Adonaj jest naszym Bogiem, Adonaj jest Jeden [- i ucz się, żebyś poznał, w jaki sposób jest Jedyny]. 5 Kochaj Boga, twojego Boga, całym swoim sercem i całą swoją duszą, i całą siłą wszystkiego, [co posiadasz]. 6 Niech słowa, które Ja dzisiaj ci nakazuję, będą w twoim sercu. 7 Wpajaj je, [ucząc ich dokładnie], twoim [uczniom, którzy są dla ciebie jak] synowie. Będziesz o nich mówił, gdy siedzisz w swoim domu i gdy idziesz drogą. [Odmawiaj Szema], gdy będziesz się kładł [nocą] i gdy wstaniesz [rano]. 8 Przywiążesz je jako znak [tefilin] na twojej ręce i będą tefilin pomiędzy twoimi oczami [nad czołem, na linii wyrastania włosów]. 9 I wypiszesz je [na pergaminie, i przymocujesz] na odrzwiach twojego domu i na twoich [publicznych] bramach. 10 Gdy Bóg, twój Bóg, przywiedzie cię do ziemi, o której przysiągł twoim praojcom, Awrahamowi, Jicchakowi i Jaakowowi, że da ją tobie, [napotkasz] wielkie i wspaniałe miasta, których nie zbudowałeś, 11 i domy pełne dobrych rzeczy, które nie ty napełniłeś, wyciosane cysterny, których nie wyciosałeś, winnice i drzewa oliwne, których nie zasadziłeś – i będziesz jadł, i nasycisz się. 12 Ale strzeż się, żebyś nie zapomniał Boga, który cię wywiódł z ziemi Micrajim, z domu niewoli. 13 Będziesz się bał Boga, twojego Boga. [Tylko] Jemu będziesz służył i [tylko pod tym warunkiem możesz] potwierdzić [swoje słowa] Jego Imieniem. 14 Nie idźcie za bożkami, bożkami narodów, które są wokół was. 15 Bo Bóg, twój Bóg, jest Bogiem, który żąda od was wyłączności. Żeby nie rozpalił się gniew Boga, twojego Boga, przeciw tobie, żeby cię nie zgładził z powierzchni ziemi. 16 Nie wystawiaj na próbę Boga, twojego Boga, tak jak Go wystawiłeś na próbę przy Masa, [co znaczy „Próba”], 17 lecz starannie przestrzegaj przykazań Boga, twojego Boga, Jego świadectw i Jego bezwzględnych nakazów, które tobie nakazał. 18 Będziesz czynił to, co przed Bogiem jest prawe i dobre, żeby ci się wiodło, żebyś przyszedł i posiadł tę dobrą ziemię, którą Bóg przysiągł twoim praojcom. 19 On usunie wszystkich twoich wrogów sprzed ciebie, tak jak Bóg obiecał. 20 W przyszłości, gdy twój syn zapyta cię: czym są te świadectwa [edot], bezwzględne nakazy [chukim] i prawa społeczne [miszpatim], które Bóg, nasz Bóg nakazał wam, 21 powiesz twojemu synowi: Niewolnikami faraona byliśmy w Micrajim i wydobył nas Bóg z Micrajim silną ręką. 22 Bóg zesłał cudowne znaki i cudowne siły, wielkie i niszczące, na Micrajim, na faraona i na cały jego dom – na naszych oczach. 23 I wydobył nas stamtąd, aby nas przywieść do ziemi, którą przysiągł naszym praojcom, że nam ją da. 24 Bóg nakazał nam, żebyśmy wypełniali wszystkie te bezwzględne nakazy, bali się Boga, naszego Boga, [aby udzielał] nam dobra przez wszystkie dni i podtrzymywał nasze życie jak dzisiaj. 25 I będzie nam poczytane za czyn sprawiedliwy, że starannie będziemy wypełniać wszystkie te przykazania przed Bogiem, naszym Bogiem, tak jak nam nakazał.

7

1 Gdy Bóg, twój Bóg, przywiedzie cię do ziemi, do której wejdziesz, by ją posiąść, i usunie mnogie narody przed tobą – Chetytów, Girgaszytów, Emorytów, Kenaanitów, Peryzytów, Chiwitów, Jewusytów – siedem narodów liczniejszych i potężniejszych od ciebie, 2 Bóg, twój Bóg, wyda je tobie, i pokonasz je. Musisz je wyniszczyć całkowicie. Nie zawrzesz z nimi przymierza ani nie ulitujesz się nad nimi. 3 Nie będziesz się z nimi łączył przez małżeństwa. Nie dasz swojej córki ich synowi ani ich córki nie weźmiesz dla swojego syna, 4 bo sprawi, że twoje dzieci zboczą z Mojej drogi i będą służyć bożkom narodów. Wtedy rozpali się gniew Boga przeciw tobie i szybko cię zgładzi. 5 Raczej w taki sposób postąpisz z nimi: zburzysz ich ołtarze, ich pomniki rozbijesz, ich drzewa bałwochwalstwa pościnasz, a ich posągi spalisz w ogniu. 6 Bo ty jesteś świętym ludem Boga. Ciebie wybrał Bóg, twój Bóg, spośród wszystkich ludów na ziemi, żebyś był Jego ludem ukochanym. 7 Nie dlatego Bóg zapragnął was i wybrał, bo jesteście ze wszystkich ludów najmniejsi – 8 ale dlatego, że Bóg kocha was i dotrzymuje przysięgi, którą złożył waszym praojcom, gdy Bóg silną ręką wywiódł was i wyswobodził z domu niewoli, z rąk faraona, króla Micrajim. 9 Masz zrozumieć, że Bóg, twój Bóg, jest Istnieniem Najwyższym, Bogiem wiernym, który stale pamięta przymierze, łaskawym dla tych, którzy [przestrzegają Jego przykazań z] miłości, i [dla tych, którzy] przestrzegają Jego przykazań [z bojaźni] do tysięcznego pokolenia. 10 Sprawi, że ci, którzy Go nienawidzą, utracą [Świat Przyszły, bo za każdy ich dobry uczynek] zapłaci im [w pełni] za ich życia. Nie opóźni [zapłaty] tym, którzy Go nienawidzą, zapłaci im za ich życia. 11 Przestrzegaj więc tego przykazania [Tory]: bezwzględnych nakazów i praw społecznych, które Ja nakazuję ci dzisiaj, żebyś je wykonywał.